Mino
le Hlawhtlinnak
Pastor
Henry vl Hmangaih
Ke
hnih nei ih piang minung zokhal hlawhtlin duhlo kan um lo ding tin ka ruat.
Khua a ruat thei ta poh le minung pianken kelte ih um cun kan mah le hnatuan,
nun zalam tluan ah hlawhtling mi si kan duh. Curuangah, cui hlawhtlinnak cu a
takin ziangtin ka nei thei ding ti ah kanmah le ti theidan phunphun suahin kan
feh cio. Asinan, mi tampi cu hlawhtlinnak kan beisei mi sawn si lo in
hlawhsamnak sawn kan co. Hlawhtlinnak timi hi simfiang dan tampi a um thei ding
nan kan thulu thawi a pehpar aw mi simfiang dan phunkhat te lawng kan zoh ding
. Hlawntling timi cu thil pakhatkhat tumtahmi
lole tuah ding mi tlamtling te ih tuahsuak, thehsuak ti ai khi a si.
Thimnakah, tikua kan va ih kan tumtah mi
cu nga kaih ding a si. Cutin, inn kan tlun ih tam nawn kan kaih len cu ka
hlawhtling kan ti. Ziangahtile kan tumtahmi kan hmu, kan co in kan ngah. Cuvek
thotho in kutlawng in kan tlung, kaih mumal nei lo ih inn kan pan sal tikah ka
hlawhsam ti ah kan ti theu.
Awle,
Mino le Hlawhtlinnak” timi hi tuisan ih kannih Chin fahniang pawl hin a thar in
kan bihsal ka duh. Hlawhtlinnak co thei dingah cun hi a hnuai ih ta pawl hi kan
cinken le nunpi a tul:
1). Tumtah fumfe (Target goal) lole Sunmang (vision) kan neih a
tul.
Tumtahnak
nei lo in mino pakhat cu nu le pa ih pekmi, sung le kua, u le nau ih pekmi
pohpoh a ei, a in, amah ten ziangtin hmailam ah ka tung ding aw ding, ziangtin
ka nung ding timi a ruat cuca lo a si ah cun hlawhtlinnak thawn karbak an hla
aw tuk lai tinak a si! Tumtahnak kan neih tikah ding ten cui kan tumtah mi cun
kan nun in mawng ih keh le vawrh ih hnatuan ding, tuahding le in dipdal tu
tampi lakah pial lo in kan feh thei. Buh hmun kan thlawh tikah kan tumtah mi cu
buh thangso ding a dipdal tu harte , sawl hnah le hram pawl thlawhfai, lakhloh
ih buh kha tha tei thansohter a si. Cutin, kan tumtahmi felte thei in lo kan
thlawh tikah buhkung si lo pohpoh cu kan thianfai ih cutin buh kung kha thazet
in a thang so. Cubangin, tumtahnak kan neih lo asilen kan hlawhtlin le hlawhsam
khal kan thei aw lo. Kan hlawhtlin le hlawhsam khal kan theih awk lo cun
tumtahnak nei lo, in le ei ve, um ve mai mai kan si ti a fiang. Curuangah,
hlawhtlinnak taktak kan tumtahmi le nun zalam ah nei thei ding cun tumtah felfai
te kan neih a tul. Na nei hrih lo a silen Pathian hnenah ziangsi lo tuahter a
duh, nangmah fehtlang in Bawipa in hi kan leilung pi ah ziang si hlensuah a duh
ti rawn in can pe aw.
2). Kan tumtahmi lole sunmang lam pan ih kekar.
Mi
tampi cun tumtahnak kan nei, vision maksak zetzet kan nei. Asinan, kan vision a
takih cangsuak ding ah cu lam pan le hawi in ke kan kar lo. Ruahnak tha neih le
vision tha neih tiang lawng kan thleng ban. Kan tumtahmi a dang ih kan kekar
dan a dang. Ngaingaitei tilen cu kan tumtahmi le kan kekar dan a bang aw ding
mi an si. Kan kekar kha kan tumtahmi in a thlun ding silo in kan tumtahmi kha kan
kekar mi in a thlun sawn ding a si. Hi hi hlawhtlinnak hrangah loh
theih lo ih tulmi a si. Pa pakhat hi lo thlo ding in a feh. Cutin, lo lu ih si
cun a lo cu a thlir ih a hnatuan dan ding a tawl rel. Thaisun ih tuan dan mi,
tipsun ih tuan ding mi, hmaizarh ih tuan ding mi …tvk ..in a ruahhman tluh ah,
tuini cu tuan ding a um lo a ti ih a tlung an ti pan lo maw! Hivek hi mi tampi
cu kan si. Kan vision a takih cangsuak dingah ke a takin kan kar lo. Thli par
ih innsang sak vek kan si. Thiam si kan duh, kan zir paih lo. Thei si kan duh
kan siar paih lo. Nei si kan duh kan hawl paih lo. Hlawhtlin kan duh nan ke kan
kar paih lo. Curuangah, hlawhtlinnak cotu kan si thei nak dingah cun kan vision
lam pan in khulfung lo in, caktuk lo in ti cetco te in ke kan kar ding.
3. Tumruhnak le tuar thei nak
Hlawhtlinnak
pohpoh hi tumruhnak le tuartheinak thawi sihcih aw lo mi an um lo. Hi zawnah
mino pawl thazang ka pe aw duh. Kan Chin mi a mipi hrimhrim ih harsatnak kan
neih mi pakhat lakih a telmi ih ka hmu mi cu awlsamte ih mi bang tum, a awlsam
zawng ih hlawhtlin (short-cut) ih mibang tum hi a si. Ca zir,hnatuan, le ziang
tinkim tuah tikah a tirte ah cun kan phur zet, to men thei lo ih uite eksuak an
relvek rori in kan za cengceng. Asinan, thla
hnih khat a hawng rei cun kan phurnak le tumruhnak pawl kha an tumsuk ih
cutin kan tumtahmi thleng ban lo in kan buzuih theu. Kan tuahtahmi lamzin kan zawh rero laiah harsatnak,
buainak le thanau lo ih tuah, tuan tento a tul canah mi tampi cun ‘ ka paih
nawn lo’, ‘tawk seh’, ‘ hi lo khal thil dang a ti theih sisi’ ti ah dung kan sipsal theu. Himi hi kan
hlawhtlinak in dawnkham tu a si. Chin mi cu lo thlo nu le pa a tlangpi thu in
kan si tikah, lohthlawh ih sin tumruhnak le tuartheinak hi a thar in kan zir a
tul in ka hmu. Lo kan thlawh tikah….buhvui le rawl khawm kan thlen hlanah a
malbik thla 7 lole thla 8 tal kan hngah a tul. Hi pawl hi vawn ruat sal hman-
Lo ram kan bawt, lo kan vaat, lo kan ur, cawhmang kan khawh, buh kan tuh, lo
hman vawithum rori kan thlosuak thluh cuhnu lawngah kan tumruhnak, zuamnak le
tuartheinak thawi thla 9 tha lai kan fingkhawi mi rah cu Pathian in
tlamtlingten in at ter! Tumruhnak le tuartheinak hi thiam theinak hnakin a
thupi bet. Hihi kan Chin mi in kan tulbik mi lakih ka hmuh mi a si. Vawi tampi
kan heng, kan tuah, kan tham, kan zir, le cokthai paih lawnglawng ah kan
tumtahmi dinhmun kan thleng thei ding.
Awle,
kan thukharnak lam pan sehla. Kannih Chin mi hi Pathian in ram cangkang le
miphun khaw vang tawng hmaisa pawl vek thotho in thluak thatnak, thiamtheinak
le cinken theinak in pe. Tulai kan tlangcabawm siar tik khalah mino lak ihsin
kan mang in bang tertu hminthatnak rampi theih thamih a cotu le thiamnak a
neitu kan hmu vivo ih a lungawi um tuk! Tumtahnak fumte kan nei ih cutin kan
tuahtahmi ah taimak suahin, tumruhnak le thinsaunak thawn ke kan kar a si ah
cun hlawhtlinnak cun in rak pan, in rak hmuak ringring. Tumtah nei aw, cui lamzin ah cun dingten feh aw,
harsatnak na tawn tikah dungsip mai hlah, raltha in tumruhnak le tuartheinak
thawn pahtlang aw… Pathian in na zuamnak ah hlawhtlinnak a lo pe tengteng ding.
Hminsin: Hi cahram hi Falam Times Malaysia ah suahzo mi a si.
