A Diklomi Lungtho Thlawsuahnak ih canter

Thil pakhat khat natnak a silolen tuarnak in a lo cim maw? Na zonzaihnak le tuarnak ih ruangah na num pumhlum kha harnakin a lo dawlh thluh vekin na thei aw maw?  Harsatnak a bang aw mi kha mi pahnih hnenah pe ve ve awla, cui harsatnak an pahtlang dan cu sulpelaw zet a si thei. Mi pakhat sawn cun hitin, “nunman ka nei nawn lo, ka cem , ka ruahsannak a thim, a hlo thluh” tin thin pit in a um a si thei. Cun, mi pakhat ve thung cun cui harsatnak le buainak thuai ih sin thang ṭhatnak le lungawinak lamhla thawn Pathian a thangṭhat a si thei fawn.  

A diklomi lungtho (negative emotions) pawl hi kan nunnak le ruahnak Pathian thutak thawi mil aw ih nun le feh kan thlan tikah, kan hrangah camsiatnak si lo in malsawmnakah an cang thei. Kan dinhmun le sinak Pathian ih cahnak le huham thawi hmuhawk thiamnak ti khal in a rel theih ding.

Na ruahnak ding ter aw

Kan beiseinak in a takih thilcang mi a thlenbanlo tikah, beidawnnak sumzing a  hawng suak ṭheu. Mikip in  a diklomi ruahnak (negative feeling) hi kan neih thluh mi a si. Asinan, kan ralrin a tul. A diklomi kan ruahnak lungtho in kan nun in mawn tikah sual sungah kan tlu lut pang thei. Curuangah, uluk le fimkhur zetin kan tawntehmi pawl hi kan fehter (process) a ṭul.  Thil kan ruahdan in kan lungtho a hnawng ih cutin kan kan lungtho in kan nuncan ziaza a hngawng sin.

Kan mai sungah hin nitin te doawknak a um ringring. Cumi ah Satan in vawitam bik a hman mi cu kan ruahnak hi a si. Kan ruahnak hmang in kan nun in buan ih cutin kan nun caklo sin dingah in dirhtlak a tum ziangruangahtile kan milai khawruahnak hi a cakzet ti a theih ruangah a si. Curuangah cun a si kan ruahnak tinkim hi Khrih thulunnak hnuaiah kan pekluh ringring a ṭulnak san ( 2 Cor 10:5).

Na nun dingter aw

Zumtu kan zaten Khrihah ah nun famkim nei ding le rinnak sungah thuksin ih ṭhanglian sinsin dingah kawh mi kan si. Pathian thawi pawlawknak hngetkhoh nei thei dingah thubawhcahnak felfai tuah aw. Pathian thawi can hmantlang kha na nunnakih thupi bikah ret ringring aw. Na nunnak kha Pathiann in a lo duhnak vekih nungsuak dingah a mai tumtahnak thawi milaw ih feh ringring dingah dingter aw.

Ziangtin na nunnak cu Pathian ih duhnak thawn milaw in a um ti na thei thei ding? A thutak hmang in na thei thei. Bible hi ziangtin nundan dik le ṭha in kan nung ding ti kan tehawknak ding tahfung a si. Leitlun in nundan a lo zirhmi lawngah ṭhum aw hlah, na ṭhumawknak ding Pathian thutak ih sin pial sual hrimhrim hlah aw. Harsatnak le buainak na tawn canah, hnathar tuah dingih ke na kar canah Bawipa in ziangsi tuah ter i duh ti in Pathian ih thu  lo sim ding mi thinfual te ih ngai ding kha thlahthlam hrimhrim hlah aw.

Pathian thutak cu nitin nunnakih kan hman suah tikah, kan saltannak pawl ihsin zalennak kan pumpak nunah in pe. Ziangtin harsatnak lole kan parih thilthleng mi kan dokirsal lole kan sawnkirsal ding ti theih lawng hi a tawk lo, cui kan theihmi cu a takih tuahnak lole thlunnak in a nemhnget a ṭul. Jeremiah cun natnak le tuarnak raptlak zet a tuarlaiah, a dinhmun ih zirin Pathian kha thu a ṭhen mai lo. Cuhnakin, a tawn mi harsatnak le buainak pawl cu Pathian ih sinak thawi milaw in a lehrul sawn.  Pathian ih zaangfahnak cu thlahlo in a kai hnget ih cumi cu Bible in zingtin ten a tharsal a thutiam rinumnak a ti mi cu ( Tahhla 3:23) a si.

Harsatnak le buainak ai ah Pathian in thlawsuah a lo burhmi le pekmi zozai pawl kha siar thiam nun zir aw. Hi mi hi tlarau lam ih pitlin le tlin lo langfiangnak bik pakhat a si. Na nunnak Pathian thawn milaw in um ter aw. Amai thu na lun le thlun tikah, ziangruangah harsatnak le buainak na parah thlen ter a siang ti mi nuam nai teten a lo sim thei sal ding. Bawipa cu zovek a si ti mi in hram thawk aw. Cun, Bawipa cu a ṭha a si ti kha cing ringring fawn aw. Anih cu zahngai thei Pathian le thlangamtu Pathian a si ( 2 Cor. 1:3). Na thinlung a kekkhuai le na vansan canah Bawipa kha na baan ah lo kai ding le lo hruai dingah siannak pe aw. Na ruahsannak a parah ṭhum aw. Bawipa ah si lo in leitlun thil pakhat khat a si lo le minung parah na ruahsannak na thum a silen, na phurrit a zual deuhdeuh ding.

San a ra lai ding mi ah ziang ro si na tefa pawl hnenah roh ta na duh?  A tuhtahnak ruangah Pathian in harsatnak kan parah thlen a siang. Curuangah, rinnak thawn cui harsatnak pawl cu sawnkirsal aw. Na natnak, tuarnak le harsatnak pawl kha a diklomi lungtho le ruahnak thawi sawnkirsalnak in na can a lakin liamter men hlah aw. Nun kan ti mi hi nangmah le keimah ih thuhla hlir a si lo.  Na harsatnak Pathian bawmnak thawi hlawhtling zetih na fehtlang hnu ah midang tampi nangmah vekih harnak a tuartupawl hrangah thazangpetu le bawmtu ah na cang thei a si.

Nun kan ti mi hi zirnak bualrawn vek a si. Hi kan leinun cu a langte sung a si ih, kan kumkhaw hmun sawn cu kan Pa’i hnenah a si.  Kan nun hi ṭhahnemsin, santlai sin kan si theinak dingah nitin rem in kan um. Curuangah, kan nun le lungput hi kumkhaw thilah ṭhum uh si. Atu hi kan hrangah Jesu’i duhdawtnak zun ah kan uar kirsal le a hnenih kan kirsal can a si. Amah theifiang sinsin ding ah a hnen pan uh si. A thu siarnakah kan tha suah sinsin uh si. Mi pakhat khat kan duhdawtlo mi kan rinsan taktak thei lo, cuvek thotho in kan theih lo mi khal kan duhdawt taktak thei fawn lo. Kan nunnakah ziangvek harsatnak, buainak le zatlaaknak kan tawng a sihmanah, a tu hi kan  nun le ruahnak lungtho Bawipa’i duhdan thawi rualte ih kan fehter ding can a si ziangruangahtile a thutak sungah mi zokhal Amah rinsan tu cu an mualpho dah lo ding ti ah Bawipa in a ti ( Rom. 10: 11).  A diklomi lungtho na nunnak ih a um pang a silen Pathian ṭihzahnak le rinnak thawn cui dinhmun cu thlawsuah ah cangter aw.

Pathian in a thu kan zate hrangah malza in sawmsak hram seh.

Peter Tanchi

Na Beunak Hmun Khawitawk a si?

" Mawi Bawipa, nang cu kumkhua in san tinkim ih kan "Beunak"{Kan umnak hmun}na si."{Ps.90:1}.

Leilungthlun ih a um mi nunnak a nei mi hmuahmuah ih kan ṭul mi cu "Beunak" or "Umnak hmun" hi a si. Ramsa le vate,Cucik kharbawk leh minung khal in umnak hmun ṭullo le Beunak hmun neilo le ṭullo kan um lo. Asinan mitampi cu kan Beunak le kan umnak hmun hi a him tawk maw him tawklo ti kan ruat lem ṭheu lo hi a poi zet. Harsatnak thlisia a hranhlan ahcun ziangvek hmun khal hi him le ṭha le mawi an bang thluh, Asinan harsatnak thlisia a hran tik lawng ah hmun him le him lo hi a danglam aw ṭheu. Asile unau na umnak hmun or Beunak hmun kha him ngaingai maw? Mihrekkhat cun Beunak hmun ih an hman ṭheu mi cu:

1. Sum le pai lennak
Leitlun kan damsungah sum le pai le lennak hi kan ṭulmi cu a si ko. Asinan Beunak tlak cu a si lo.Bible in "A sum le pai a rinsan tu cu thinghnah bang in an vuai ding a ti a si"{Thufim.11:28}. Leitlun thil cu Amah Pathian ih thlawsuah pekmi lala hman kumkhua a hmun lo ding. Bible in "rinsan tlaklo leitlun lennak" ati kha{1Tim.6:17}.

2. Inn le Lo ṭha
Inn le Lo, sum le pai neih hi a sualnak hran cu a um lo. Asianan Inn le Lo ṭha khal hi Taksa,Thinlung le Thlarau hrangih Beunak tlak ngaingai an si lo. WTC{World Trade Center} pi vek khal mizan sun tiang ih ding lialia tuisun ah vutzam ah a cang men a si kha. "Bawipa'i inn a sak lo le a kilven lo ah cun cu hmuah men"{Ps.127:1-3}.

3. Sungkhat unau or mi thilti thei pakhat khat
Mi tampi cu sungkhat unau ṭha an neihmi le zozo simaw mi thiltithei deuh an neihmi tla an rinsan ih hngatawknak le Beunak ah an hmang ṭheu. Bible in,"Milai rinsan ih milai banthacahnak a rinsan ih Bawipa a hawisan tu cu ramcar lakih kheumi hrampi vek an si ding" ati kha{Jer.17:5-6}. Cun "Hnar lawngih thaw an nei mi milai rinsan hi bansan uh...."ti ah in ti{Isaiah.2:22}.

4. Thil le ri ṭha pakhat khat
Mi hrek cun harsatnak a ra thlen pang khal len ti in ziangziang simaw Beunak ding an tuah ṭheu. Asual thluh lo. Asinan Titanic tinbaw pi vek "Zianghman in a siatter theilo ding an ti khal zankhat thilthu ah Tipithuanthum dengah a pil men a si kha.

5. Hnatuan ṭha
Mi hrekkhat cu hnaṭuan ṭha an neihmi tla Beunak ah an hmang. Asinan leitlun company le hnaṭuan nak cu a siat theilo mi a um lo. Beunak le umhmun khuarnak ding taktak ah an tlak lo. Asile unau nang khuihmun ah beunak na nei? Na beunak hi a himtawk ngaingai maw? Kan taksa hrangah cun beunak ṭha taktak kan nei tla a si men ding a sinan a thupi sawnmi kan thlarau hrangah beunak taktak kan ngah zo maw?

BEUNAK TLAK TAKTAK CU BAWIPA LAWNG

 
Mi zokhal Bawipa'i thlazar hnuai ih a beu ngahtu cu mi thlawsuak an si ih kumkhua in an him ding. "Maw retheimi hrangah Zisu lungpi kan beunak" ti hi. Saam cangantu cun Bawipa'i thlazar hnuai ih beu lawng hi himnak a sizia a nun in a fiang tuk a si hi. Zokhal Bawipa'i thlazar hnuai ih a beu ngahtu pawl cu, sun ih ṭihnung,zan ih ṭihnung le hmuh theihlo ral le ziangvek thlisia a hran hman ah an nun a buai ve lo ,ziangah tile an beunak Bawipa a si ruang ah. Nova teisung Bawipa'i thlazar hnuai ih an beu ruangah tilik a thlen can ah an buailo. Curuangah unau kan taksa,thinlung le thlarau hrangih beunak ṭha bik le um hmun ṭha bik cu Bawipa le a thlazar hnuai hi a si. Cutawkah mi rethei,riangvai, mi bawrhhlawh le misual mi lian le farah, mi dum mi rang, mi aa le mi fim hrangah cawlhhahdamnak a um a si. Kan leilung pi sualnak ih a nenrit tuk zo mi a cimzik rero zo mi parah kan um a si Bawipa'i thlazar hnuai rak pan aw cutawk ah lungdiriam cawlhnak le hahdam tei beunak a um a si.{Ps.90:1,91:1-4}.

Siartu zaten Bawipa'i thlawsuah nan parah um hramseh!

Evan. David Ceute

Mi Thlawsuak (Greek- makatios)

Kan Bible Cathianghlim in mi thlawsuak pawl thu a sim lai ah Jesuh in malmaakbik pa ih thu khal a sim tel. "Cathianghlim ih a simcia vekin Milai fapa cu a thi ding; a sinan Milai fapa zuartu ih hmakhua cu a va pit so! Cupa cu a nuih pum sungih sin suak lo in rak um sawnta sehla a maih hrangah a tha sawn ding," tiah  a ti (Matt.26:24). Camsiatmi minung pawl hrangah Pathian in Khrih ah thlawsuahnak lamzinthar in on sak saal. Bible in mithlawsuak a timi pawl cu:

(1) Pathian neitu (Saam 33:12)

              Veikhat ah  Rock Feller cu thinbaang le awloksong in lam a leeng. A rualpa in, "Ka rual, ziang na cang? Thinnuam lo zetin na um? Ziang ka lo tuahsak pei? tiah a sut. Cutikah a nih in, "Sunseu lawnghman hnangam te'n i um ter theitu um hai sehla ka neihmi hrekkhat ka pe mai ding," tiah a let. Rock Feller timi pa hi leitlun ih milianbik ih siarmi a rak si. Paisa a neih tam daan cu pacang 30 rori paisa siartu dingah laakha peekin a sor. A paisa neihmi hi pakhat hnu pakhat phah vivo sehla leilungpi rori vei tam nawn a vel suak thei ding, an timi pa a si. Asinan zan khatte hman hnangam in a it that thei lo. Jacob cu Bethel ramṭhingah (Seem.28:11-12), Piter cu thawnginn sungah (Tirh.12: 6-8), Jesuh cu Lawng sungah (Mark 4:38) thawzetin an it that hluunhlo thei. Ziangruangah? Pathian nung an neih ruangah a si.

Bible in Inn ṭha le lo ṭha neitu, Motor le thilri tampi a neitu, Degree sangzet neitu, nupi le pasal hmel ṭha neitu pawl hi mi vanṭha le mi thlawsuak an si, a ti lo ih Pathian neitu hi "Mithlaw suak" a ti ta riai. Minung siar daan le Pathian ih siar  daan cu  a va bang aw lo em! Unau! na saduhthahmi na nei lo nan Bible cun Pathian na neih ruangah mi thlawsuak, a lo ti sokhaw. Pathian nung na biak men lawng si lo in na nei, cucu simaw nunman nei bik cu! Na neihmi theithiam in lungawi thu sim thlang aw. Mi neihmi zoh hlah, a cemral ṭheh ding. Na neihmi Pathian cu ziangkim a cem hnu khalah a hmun kumkhua ding sokhaw.

(2) Pathian thu theih duhtu (Thufim 8:34)

      Korea actor hminthang pathum cu saar thihin an thi. 2005 kum ah Liyan Cho, 2008 kumah Choyin Shi, 2010 kumah Parkyong Ha a thi. Ziangruangah an thi tile an thutheihmi ruangah an bei dongtuk ih an awk that aw, ti a si. Leitlun thu theih tam cu beidonnak le thihnak tiang a thlen thei. Pathian thutak theih tam cu hnangamnak, lungawinak, le fimvarnak a si. Curuangah Bawipa in,"Ka thu theih duhah ka biakinn ah ra in sangka kiangih a hngaktu cu mi thlawsuak an si," a ti (Thuf.8:34). Hagger ramcar ih a ṭah rero lai ah vancung mi ih hnemnak aw thei khaw pumpuar le hnagamten an nufa in an um thei. Leitlun rawl cu ei tam le in cerh, kan ning. Asinan Pathian thu cu a mak nasa. Kan ngai tamle a thaw sinsin. Kan khop lo deuh deuh. Pathian thu theih duh le theih hiar sinsin ding cun ngaitam sinsin a ṭul.

(3) Jesuh ruangih hmuhsuam, nautatnak ton (Matt.5:11-12)

              Zokhalin midangih in hmuhsuam le in dodal tikah thlawsuah ka co, kan ti thei dah lo ding. Asinan Jesuh cun a mah ruangih kan tuar, kan ṭah, kan beidon tikah mi thlawsuak, tin in ko lamlam. Theihthiam a va har ve! Pathian in "Rundamnak cu zinlai ah a retih sui lukhum cu hling le so lak ah a ret" in a lang ṭheu. Daniel ih rualpi pathum meipi sungah Jesuh in a leenpi, Stephen Lungto ih an deen lai ah paih vorhlam ah dingin Jesuh in a tuarpi. Cupawl cu mi thlawsuak an si.

(4) Thlawsuah siar thiamtu

Kan BIble sungah Pathian ih thlawsuah siar thiamtu tampi an um. David cun,"Ka parih a thatnak ruang ahhin Bawipa cu ziang so ka peek ve ding?" a ti (Saam 116:12). Paul khalin,"Sim cawk lomi Pathian ih zaangfahnak laksawng ruangah a hnenah lungawi thu ka sim ding," a ti ve (II Kor.9:15). Bible cun thlawsuah co tamtu hnakin thlawsuah siar thiamtu hi mi thlawsuak, tin a ko sawn. Thlawsuah nei liailiai ih a siar thiamnak neih cuang lo ahcun riahsiatnak pengtam men ah a cang.

Curuangah unau! Bible ih nunman nei , mi thlawsuak a timi na si theinak dingah a tlunih thu pawl siar ṭha awla Bawipaih hnenah lungawinak hawl thlang aw (Saam 37:4).

Evan. S. Tha Nei Fai