Cawntlak Mawsi Ih Nun

Bible sungah mi ropi zohṭhim ding tampi an um ko. Cupawl lakah Mawsi nun hi tuiṭum ah cun kan zoh le kan cawn dingah tar lang ka duh. Heb.13:7 sungah hlanlai zumtupawl zohṭhim uh la an nun dan cawng uh ti a um vekin kan cawn dingah kan kan mai nun thawi zohṭhim in kanzir vivo ding.

1. Heb.11:24- Faro ih fanu ih fapa sinak a el.
Mawsi hrangah hi dinhmun cu a sang tuk mi a si. Mi zah, upat, ṭihzahnak a um thluh. Cuihleiah sunglawi duldo ih Siangpahrang inn pi sungih um le tlang leng vivo ding a si. Mawsi in a el mi hi rel menmen vek a si lo thil awl ai lo zet a si. A el mi sungah hin taksa danih thil ropi tam zet a um. Cupawl hmuahhmuah cu a el ngam ko. Upat tlak Mawsi a si e. Hipawl hmuahhmuah a elnak hi a duh hrilnak in a si a el. An fial ruangih el a si lo. Zumtupawl in kanmah le nun dan cek aw in ziang si maw ka el ve ding ti ruat in kan el ding mi cu el siang uh si. Zumtu tampi in kan el ding mi rori kan el siang lo ruangah kanmah hmang in Bawipa in sunlawinak a co thei ṭheu lonak a si. Zumtu ziang si maw nang na el ding mi cu. Mawsi bangin el ko aw.

2. Heb.11:25- Izip nawmnak hnakin Pathian minungpawl thawi harsat tuar a hril sawn.
Mawsi cun Izip nawmnak cu taksa danin a nuam tuk ti a thei ko. Asinan cupawl cu a seherh thei nawn lo. Cu hnakin Pathian minungpawl thawi harsat tuar a hril sawn mai. Upat tlak a va si law mam em. Hi dinhmun hril sawn ngamtu Mawsi cun taksa thil ah cun sun mi a nei tam nasa. Asinan pawi tinak pakhat hman a nei lo. Pathian minungpawl thawi um tlangnak hi thupi sawn in a ruat a si. Zumtupawl Mawsi nun cawn tlak a si tuk mi hi kannih teh ziang tin kan ruat.Taksa dan ih leitlun nawmnak hnakin Pathian minungpawl thawi harsat tuar cu kan hril sawn thei ve kem? Harsatnak tampi cu kan thlarau hrangih thilṭha an si ṭheu ko. Khawvel mipawl thawi nawmawknak hnakin Pathian minungpawl thawi um tlangih harsat tuar cu hril uh si.

3. Heb.11:26 -Izip sumsaw hmuahhmuah hnakin Mesia hrangih nautatnak tuar cu a man Sawn a ti.
Mawsi cun Izip ramih lennak hnakin Mesia hrangih harsatnak tuar cu man khung sawn in a ruat a si. Ava mak tak em. Hivek nun cu a mawi in ngai a nuam tuk aw. Mawsi hin len a duh lo lawlaw cu a si lo ding. Lennak hnakin ti a si ruangah lennak hnakin Mesia hrang thupi ah a ret tinak a si cu. Zumtu kannih khal lei danih lennak hi a sual a ṭha lo tinak a si lo. Cupawl hnakin Mesia hrang hi thupi ah ruat ve uh si. Minung kan si ih kan san hi ziang tiang ha ka hman ṭhat ding ti kan thei lo. Curuangah canṭha kan neih lai ah Mesia hrangah ziang tin ka can ka hmang in ka neih mi teh ka hmang ve ding ti hi thupi ah ruat cio uh
si.

4. Heb.11:27-Siangpahrang thinhengnak ṭih lo in Izip ram a tlan san.
Mawsi cun Siangpahrang cu ni dangah a ṭih in a upat ko ding. Asinan hi ṭumah cun Siangpahrang thinhneng a ṭih nawn lo. Curuangah Izip ram a suahsan vuarvi mai. Mawsi cun Izip ram cu a ṭhanlennak ram a si ih cui hleiah a hmuh tawn mi thil tampi umnak hmun a si. Cupawl hmuahhmuah cu a suaksan ngam mai. Zumtu kannih khal khawvel mipawl ṭih lo in kan Izip cu suahsan ve ngam uh si. Khawvel mipawl nun dan vekin zumtu kan nung rero hi cu Izip kan suahsan hrih lo tinak a si. Nun hlun tlansan ngamtu zumtu taktak hi Bawipa in a va ṭul em. Tulai kan nundan tla hi cu thlahdahawknak hin zumtu zate tlukin in luah khat a si. Na Izip kha ziang a si. Suahsan aw Bawipai sunlawinak hrangah.

Zumtu cu khawvel mipawl lakah danglam hleice ding kan si. Khawmvel mipawl lakih kan nun a danglamnak hi a si Izip kan suahsan nun cu.

Evan Lal Eng Lian

Salpawl Hrang Luatnak

Sal hmangih sumdawn hi kum zabi 18-nak hrawng ihsin Afrika ram ah a luar zet. Afrika ram ih midumpawl cu mirangpawl in an kai ih, thir cikcin in ṭawn tahratin mirang ram ah an hruai. Pat hmuan, kuhsi hmuan le fu hmuan tivek ah hna khunghar zetzet an ṭuanter. Duat le ngaihsak an hlawh lo nasa. Thih dawn fangfang in rawl an pe, minung vek khalih zoh an hlawh lo ih, rannung bangih zoh an si. An lei ih an zuar. Sumdawnnakih hman an si.

Culaiah British Parliment ih member pakhat a si mi William Wilberforce cun mirangpawl in an sal midumpawl an tiduhdahzia le an zohdan a hmuh tikah salpawl cu nasa zetin a zangfah hai, luatter duhnak thinlung a nei. Asinan England mipi cun an pi le pu san ihsi an rak hman zo mi sal neih le zuar lawng hman si loin, duhtawkih hnakhunghar ṭuanter le tiduhdah cu thilsual le thil pawi khalah an ruat lo. Sal hmangih sumdawn cu paisa tampi hmuhnak a si ruangah Parliment member tamsawn khal in sal neih nawn lo ding cu an duh lo.

Sal hmangih sumdawn ṭhat lozia cu Wilberforce cun 1789 ihsin aupi a thawk. Mipi tam zetin le Parliment member tamsawn rori khalin Wilberforce cu an sawisel ih an do. Asinan dungsip loin donak le sawiselnak karlakah cun sal neih dik lozia cu a aupi vivo thotho. Cutin sal lei le zuar khamnak dan cu 1807 ah British Parliament cun a tuah tariai. A dam tuk lo can khalah Wilberforce cu sal neih ṭhat lozia, thil dik a si lozia sim le phuang in hmun tin ah tlawng a aupi. Anetnakah bang zetih a ṭuan mi rah cu a langsuak. British cozah in salpawl hmuahhmuah cu a neitupawl hnen ihsin a lei thluh ih, an zaten a luatter hai. British Parliament in sal luatnak dan a tuah hlante ah sal zalennak dar vuak a si theinak ding hrangih a titheipatawp suahih ṭuantu Wilberforce cu a thi. Sal luatternak ding dan tuah a si ding ti cu a thih hlanah a rak thei ta man. Sal kan tannak ihsin in luatter dingin Jesu Khrih cu leitlunah a ra ih, khraws thihnak a tuar. A hnenah lungawithu sim uhsi.

Dr. Timothy Sui Lian Mang

Zumtu Kan Ropitzia

Khrih thisen ruangih zumtupawl kan sunlawi zia, kan ropit zia le kan sinak saan zia theih fiang ngah hi lungawinak karhsin tertu a si.

(1) Pathian te (Saam 82:6; John 10:34)
     Kalilee peng Nazareth khawte berek ih ceeng, dai kilkawm ih um nu, Mary kha "Jesuh ih nu" ti ih kawh a hlawhnak kha Pathian zangfahnak liolio a si. Kan nih khal Yehovah Pathian hmin rori in tawm terih "Pathian te" ti ih in kawh hi ziangruang ah a si pei? Khrih thisen thianghlim ih tlen kan si ruangah a si. Sualih pilhlo bepbep zo hnu kha Fapa Jesuh in in rung hawlih a thisen in in tlen. Pathian hmuihmel kengih thuam saal kan si ruangah khawse dawi theinak, dam lo damter theinak, ruul tur nei kaih theinak huham  in pe (Marka 16:17-18)

(2) Pathian hnaṭuanpi (II Kor.6:1)
     Pathian siahhlawh, Pathian tirhfung....ti hrawng hrang cu a zia um ih Vancung Pathian rori ih hnaṭuanpi, ti cu a rank a saang taktak. Van mithiang pawl rori hman Bible ah Pathian hnaṭuanpi an si thu kan hmu lo sikhawh kan nih vek men tete Pathian hnaṭuan pi, in ti duh hi Amah rinsan in a hnaṭuan sinsin uh si, a kawhhran hrangah teimak suah sinsin uh si.

(3) Puithiam (Thuphuan 1:6; I Pet.2:9; Thup.5:10)
     Thukam Hlun san ahcun puithiam lawnglawng in serh le sang an tham thei, raithawinak an tuah thei. Asinan Thukam Thar ahcun zumtu hmuahhmuah cu puithiam dinhmun ah khaisan in kan um,,,,Hallelujah. Puithiam hnaṭuan a simi misual pawl hrangah thlacamnak thawn thawinak kan tuah thei. Tilva silo in. Pathian nung kan be bop thei.

(4) Khrih Palai (II Kor.5:20)
     Thukam Hlun san ahcun vancungmi pawl khi "Pathian palai", ti ih kawh an phu, an hlawh. Khrih thisen zarah tu ahcun "Khrih ih Palai", ti ih kawh kan si baan thei hi a man a va sang lawmmam em! Vancung le leitlun, Pathian le minung kar lak rori ah sokhaw Palai hna kan ṭuan hi. Zumnak ih kan hnaṭuan mi hmuahhmuah hi vanlam pawlin in pompi, in theihpi ih in nemhnget sak ṭheh a si. Ziangruangahtile an Palai kan si ruangah a si.

(5) Khrih ih rualpi (Joan 15:15)
    Kan Bible sung ahhin zumnak lamih mi huaisen, pa ralṭha le nunmawi, nunmak, nun ropi an tam ngaingai. Asinan Pathian in "ka rual" ti ih a kawh mi cu Abraham lawng a si. Asinan tuicaan ahcun Jesuh in,"Sal, tiah ka lo ko nawn lo ding. Sal cun a bawipa ih thuhla zianghman a thei lo. Rualpi, tin ka lo ko ding," in ti. A va sunglawi ve. A rualpi kan si ruangah a thuthup khal nitin theihter in duh. A va sunglawi em!

Unau! Pathian te, Pathian hnaṭuan pi, Puithiam, Khrih Palai le Khrih ih rualpi na sikha thei in lungawi thu sim aw. Pathian thangṭhat aw.

Evan. S. Than Nei Fai

Innsang Pathum Thu

Pathian in leilung tlunah thupi zet le sunglawi zetin innsang hi a din. Ram le miphun, cozah a din hlan ah innsang hi a din hmai sa sawn. Ziangruangahtile Pathian in innsang hi thupi tuk ah a ret tinak a si.
Hmuh theih kan innsang a thupit zia cu
Mifim suahnak innsang.
Mi aa suahnak innsang.
Cathiam suahnak innsang.
Hminthang suahnak innsang.
Nunmawi suahnak innsang.
Innsang kan ti tik ah a khaikhawmtu bik cu nu le pa hi an si. Nu le pa ih nundan i zir in fatepawl an nung ve mai. Kan thu ah kan lut vivo mai kei Bible sungah innsang tampi an um ko nan cupawl lak ah innsang pathum thu hmangin zir kan tum ding.

1. Lot tei innsang (Sem.19:17)
Kan theih zo bangin Lot tei innsang cu hi lei tlunih lennak le nawm sinnak ngaina tu an si.
Pathian thu hnakin taksa thil thupi ih ret sawn an si. Hi ti kan ti tikah taksa thil hi a thupi lo ka tinak a si lo. Taksa thil hi a thupi tuk ko nan Pathian thu hnakin thupi ih ret sawn ding a si lo ka tinak a si. Lot tei innsang cun hi lei thil an hril ruangah a netnakah cun riahsia le ning hang emem in an um. Cuihlei ah Lot cun a nupi tiangin a sun phah.
Kan nih khal Pathian thu hnakih taksa thil thupi ih kan ret a si ah cun Lot tei innsangih an tawn vek hi kan tawn ve ding mi a si ve. Minung kan nun phung a tlangpi in taksa danih kan nawm deuh cun Pathian kan hngilh duh ṭheu. Curuangah Pathian thu hnakin leitlun thil le taksa danih nawm deuhnak hi hril hlah uh si. A netnak ih kan ṭahnak in thlentu ah an cang thei. Pathian thu hi kan nun ah tum bik the
ihram seh la cucu kan hrangah a ṭha bik a si. Lot in taksa thil thupi ih a ruah ruangih a hril mi ram cu Pathian in suahsan a fial sal.

2. Noah tei innsang (Sem.6:14;7:13)
Noah hnenah Pathian in lawng tuah aw tiah vawikhat lawng a sim. Cui thu cu lungin Noah cun
lawng a tuah. Hilai san ah ruahpi a sur dah lo. Asinan Noah cun Pathian ṭawngkam par ah a ṭhumaw ih lawng a tuah. Noah cu thil dang hnakin Pathian ṭawngkam thupi ah a ret. Mi ih hmuhsuam nautatnakpawl a tuar ko nan Pathian thu parih a ṭhumawknak hi a nawmawknak bik a si.
Noah tei innsang bangin kannih khal thil dang hmuahhmuah hnakin Pathian thu ih kan um le ṭhumawk hi a ṭha bik a si. Taksa, thlarau himnak khal a si. Pathian thu ih um lo innsang zoh tikah tasa danah
cun ṭhangso hman haiseh nawmawknak ngaingai an nei lo. Khuitawk hmun, khuitawk ram khalah Pathian thu ih um lawng hi nawmnak bik umsun a si. Hi tin thu lo sut seh la.

Nan sungin vanram nan tleng kim kem? Ngunthluk zetin na innsang zohsal hnik aw? Siatnak rapthlak thleng seh la Noah tei innsang bangin nan innsang nan him kem? Nan sungza thlarau lam nun zoh sal hnik aw? Noah tei innsang cu misenpi tilik ih an thih thluh laiah an sung kim ten lawng sungah an um, an him. Pathian thu vekih a um tu innsang si uh si.

3.Joshua tei innsang (Jos.24:15)
Joshua cun kei le ka innsang cun Bawipa lawng kan rian ding tiah mipi a sim mai. Hi tawkih kan hmuh feng mi cu Joshua tei innsang cun Bawipai hna an ṭuan hi a si. Thil dang miangmo hnakih ka dawt bik mi cu sungza tei Pathian hnaṭuan hi a si. Laimipawl in ruahnak ṭha lo kan neih mi cu innsang pakhat ah cun a sual um kel ti hi. Pathian thu ah cu vek a um thei lo. Kan sungzaten Pathian hnaṭuantu ah kan cang thei thluh a si. Kan ṭuan thei dan lawngte a bang aw lo men ding na.

Kan innsang tin in Bawipai hnaṭuan hi hril cio uh si. Kan harsat hmanah a nuam bik ko e. Kei la ka innsang cun Bawipai hna lawng a si kan ṭuan ding ti hi kan innsang tin auhla sihram seh.

Evan Lal Eng Lian

John 3: 16

“Ziangahtile Pathian in leilung mipawl a duhdawt dan cu hi ti hin a si, a fapa neihsun a pe. Cutin fapa a zumtu zokhal an siathlorallo dingih kumkhawnunnak an nei sawn ding”.

Hi tawk bung,cang sungah mi pathum kan hmu. Cucu a tawinak in kanzoh tlang vivo ding.

1.       Pathian
Kan Pathian cu ziangkimtithei, khuihmun khal ih um,ziangkim thei,ziangkim tlunih thu nei tu, a si hleiah Thianghlim famkim a si. (Pui.11:44-45; 1Pet.1:15-16) Kan rel uar ding mi cu Pathian ih a thianhlimnak thu a si. Kan Pathian ih thianhlim zia cu huatui hrang khal ih mawthluk theih lo tiangin a thianghlim. A ṭhatlonak zo hmanih hmuh le theih a si lo. Huatu in sual cu an puh thei nan, sual a nei lo.

2.      Minung thu
Minung cu Pathian sersiam mi, sual ih tlusia, bawrhhlawh kan si. (Job.25:4-6; Isai.1:6;64:6) Minungpawl cu Pathian ih sersiam mi kan si ko nan thu lun lonak ruangah sual ih tlu kan si. Sual ih a tlu se zo mi minung cu Pathian hmai le mithmuh ah bawrhhlawh kan si.

3.      Jesu Khrih
Jesu Khrih hi minungpawl hnenih Pathian laksawng in pek mi a si. Laksawng rengreng cu petui hnen in a suak ko nan cotu ding in a lak lo ah cun pek lo thawi bangaw a si. Ziangruangah Pathian in Jesu hi laksawngah in pe a si pei? A san cu vankainak dingih a ṭul mi in tuah sak tu dingah in pe a si. Minung ṭawng siava kan hman a si ah cun hnen um siahhlawh tinak a si.( Mk.10:45; Fil.2:6.7) Jesu cun sual zianghman a nei lo.(2Kor.5:21; 1 Pet.2:22; 1 John.3:5) Kan ṭuan thei lo mi van kainak ih thil ṭul mi in tuah sak.(John.17:4; 19:30)

Hi thu ah rel bet ka duh mi cu Pathian in minung in duhdawtnak hi a si. Ziangruangah in duhdawt a si pei ti in thu sut aw hnik aw. Na khawm paih tuk ruangah a si kei maw? Thilpek na sian tuk ruangah a si kei maw? Thlacam na taimak tuk ruangah teh a si kei maw? Cuvek ruangah in duhdawt a si ti rel ding nei kan um lo ding. Pathian in ruangah si lo in in duhdawt rori a si mai. Cun kan theih leh ding mi cu minung sual ih a tluksiat hnu ih Eden ih si dawi kan si hnu khalah Pathian ih in duhdawtnak a cak verver lo, a cem thluh lo hi kan theih fel a ṭul. Hi hi kan vanṭhatnak maksak cu a si.

Jesu in vankainak ding in tuahsak

Jesu in van kan kai in duhsak tuk ruangah hi tin in tuahsak.(1Kor.1:30) Khrih ah in umter. Jesu in in tuam. Khrih cun sualnak a nei lo. Sual nei lo Jesu ih in tuam cun Pathian in kan sualnakpawl in hmuhsak nawn lo. Cu cun Pathian hmaiah mi thianghlim, vankai tlak ah kan cang. In tuamtu Jesu Khrih zar ah a si. Hi thu hi vankainak ding hrangih a thupi tuk mi a si. Kan mai zuamnak lawngin vankai ding ko ih thianghlim in kan tuah aw thei lo. A sinan Khrih ih tuam kan si cun ziangtik lai khal ah Pathian hmuhnak ah mi thianghlim kan si ringring.

Hi thu hi na zum a ṭul
Jesu in van ka kainak dingih a ṭulmi i tuahsak ti cu na zum a ṭul.(Rom.10:17) Zumnak cu hna ih theihnak in a ra a ti. Theih ta lo mi thil ah zumnak a um thei lo. Zum hmang lawng a um thei. Zum hmangin zo
hman van kai a theih lo. Zumnak lawngin van kan lut thei. (Efe.1:13) Rundam thu kan thei,Cuihnuah kan zum, cuihnuah Thlarau Thianghlim kan sungah a um. Vaikainak dingih zumnak kan ti mi ah cun hnaṭuan a tel lo. Theih mi thu zum,amen ti mai a si. Zumter tu a um ding hngak aw hlah zumding thu na thei mi zum mai dingin Jesu in a ṭuan fel thluh. Zum mai aw. Pathian in thlawsuahnak lo pe hram seh.

Evan Lal Eng Lian