Ziangruangah Thuthangṭha Kan Sim a Ṭul?

Thuhmaihruai

Mi hrekkhat ruahnak ah thuthangṭha sim hi a ṭul nawn maw si? Kum 2000 leng lo Pathian mipawl in an sim rero zo ih tui sanah kan sim a ṭul nawn maw si? A thei lo teh an um nawn sawm?  Kan sim lo ah teh a pawi nak a um maw si? tile thusuhnak tampi zumlotu cu rello zumtu ka si a ti aw tu karlakah a suak ṭheu. Cumi pawl cu atu kan can- can sia ih thilthleng rero mi le mit ih hmuh theih khal ih cangsuak rero mi a si tikah, zumtupawl in ziangruangah thuthangṭha kan sim hrih a ṭulnak san ti hi fiangten kan theih a ṭul. Tuiṭum ah thu hlawm pa li te hmang in mipiangtharpawl in thuthangṭha kan aupit, sim le phuansuah a ṭul nak san kan zoh tlang ding. 

1).        Minung Nunnak A Tawi Tuk Ruangah

Pathian lam hruainak thlazar hnuai ah leng in tu in kum 30 ka tling ve ta. A liamcia mi kum le can ih Pathian ih in hruainak ka zoh kirsal tikah lungawi thu ka sim ringring. Vawikhat cu kan motor cuanmi Jeep kha Champhai khaw sung luh zik zawngte ah thlanglam kham ah a liam zik ih, midang tamsawn an zuang tla man, nan kei ka zuang man ve lo. Kan liam zik zawngte ah kan driver in a herh kir man sal ih cutin Pathian hualhimnak zarah kan luatsal. Vawi khat dang leh khal cu ka u thawn inn ban kan la, cui ṭum khalah kan thing hau mi in in perh ih malte lawng thing tumpi in in nen that lo nak a duh. Thihnak khamtlang ih ka din le hawrkuam ka zawh can tampi culo khal rel ding a um lai. Nan, cuvial cu sihrih ko seh. Cuvek ih kan din can khalah Pathian in tuini tiang a ṭhatnak in i hum. Khatlamah, ka tlawng kaipi, ka rual le pi tamtak ka vawn zawt salih tuini ah thihnak thlanmual in liamsantu minung ziangmaw zat siar ding an um ta mai! Hrekkhat cu Bike Accident, Motor Accident, Natnak ṭha lo, le a phunphun ruangah thlanmual an liam.  Minung hi kan hrisel, dam ṭhat le taksa cakvak zetih kan um ah cun thi thei ding le tuahmawh aw thei ding khal kan bang lo. Asinan, Bible in kan minung nunnak insim mi le a takih nitin kan kiang le kap, rual le pi, sung le khat parih thilthleng mi zoh rero tikah minung nunnak hi a tawituk ti fiangten kan hmu thei. Kan nun neih mi hi Jesu Khrih tello cun a fiangfai lo mi, thihnak khamtlang ih ding vek kan si. Cubang in kan nun tawi lam cu tlang parih sum sah zet ih a zing mi camkhat te ih hloral sal vek (James 4:14 ) le pangpar zinglam ih mawi zetih par sunhnu ih vuaisal vek men bang kan si.( I Pet 1:24). Cuti a si ruangah Rundamnak thuthangṭha hi hmanhmawh zetin mikip hnen kan thlen a ṭul. An lei nunnak a liam hnu cun khua a tlai ding ruangah an damlai rori ah rundamnak co lotu kan u le nau, rual le pi, sung le khat, kiangkap le miphun kim hnenah Jesui duhdawtnak thuthangṭha kan sim lohli a ṭul. Na sim lo, ka sim lo a silen thei lo in thihnak thlanmual ah an liam ding. Minung nunnak damkum a tawituk ruangah u le nau thla thuthangṭha hi daithlang lawn sim uh si. 

2).        Hremhmun Hi A Tak Tak In A Um Ruangah

Mi hrekkhat in, ‘Hremhmun hi a um taktak lo. Misualpawl kha ṭha deuh seh ti ih bumawknak a si’ ti ah an ti. Asinan, hi ruahnak cu Bible Pathian Thu Thianghlim zirhnak thawi a kalh aw bembem mi a si. Thukam Hlun siar lo, Thukam Thar lawng hmanah vawi 162 rori kan Bible in hi Hrehhmun rapthlak le ṭihnung zet hi a rel ih cumi lakah vawi 70 lenglo cu nunnak liam ih in runsuaktu kan Bawipa Jesu Amah rori ih sim mi an si. Hrehmun a tak tak ih a umzia cu Jesu Khrih thihnak tiang ih in rawng runsuahnak khal hin fiangten a rellang.  Hitin Matthai 25:41 ah kan Bawipa Jesu in a sim, “ Cule a kehlam ih a ummi pawl hnenah cun ‘Nannih Pathian ih camsiatmipawl, ka hnen in tlanhlo uh.Satan le a dungthlunpawl hrangih ngaihtuahmi a mit dah lomi meisa sungah vung feh uh” ti ah a ti. A tirte ah cun Hremhmun cu Satan hrangah timlam a sinan, minung cu sualah kan tluk ih Pathian thawn kan pehzawmawknak a cat tikah sualfa ah cangin cutin Satan ih fa ah kan cang ( Rom. 3:23; 6:23; John 8:44). Satan dungthluntu ah kan cang ih Satan ih duhzawng le lungawizawng tuah cu nuam kan ti. Sual ah kan nuam aw ih cutin fellonak in kan nunnak in luahkhat. Miding le fel Pathian hmaika ah cun selinglet,vankainak tling ṭhatnak nei lo le tuah thei nawn lo kan si. Thiam kan co theinak ding le Pathian hmaika ah mifel kan si sal theinak dingah kanmah te ih zuamnak le ṭuannak in a ngah lo (Titas 3:5a). Kan co ding mi cu Hremhmun meilipi, kumkhua, catuan ih mit dah lo ding mi, ṭah le hacang rialnak hmun a si aw! (Daniel 12:2,3; Matthai 13:42; 25:46; Johan 5:29; Thup. 20:14,15). A va rapthlak zik em Pathian thinhengnak ih vuak le velh ding cu! Hihi Jesu Khrih nunnak ih a neilotupawl co ding mi a si.  Jesu Khrih cu a hloral rero mi milaipawl hawl le run ding ih ra (Luke. 19:10; 1 Tim 2:4; John 10:10b) a si ruangah, nang le kei- nunnak Jesu a cohlangtu in hi hremhmun rapthlak zet ih an fehlonak ding hrangah ralrinnak kan pek le lamzin umsum Jesu Khrih cu cohlang, zum  le pawm dingah kan sawm lohli an ṭul. Kan sim lo asilen duhdawttu Pathian lung kan kuai ter tengteng ding. Cuihleiah, an sualnak thawn khumkhua ih ṭah le aihramnak, sirawknak rehtheilonak hmun le tuarnak meilipi hremhmun ah an thleng ding . Curuangah, hmanhmawh zetin rundamnak thu kan aupi le in runtu Jesu kha mitin hrangah kan khihhmuh lohli a ṭul (John 14:6). Khua cuan in thlir hman nang zumtu, na kiang le kapah thah ding ih an hruaimi Hremhmun lam pan ih  liam rero, asinan ka hloral zik cuahco a si ti khal a thei aw lo mipawl na hmu maw? Bawipa in a takih hremhmun a um thu le cui hremhmun pumpelh thei dan lamzin khihhmuh ding ṭuanvo hi kan liangparah a ṭhum a si.

3).        Thuthangṭha A Thei Hrih Lo Tu Tampi An Um Hrih Ruangah

Atu fangah hin leitlun pumpi ah minung hi Billion 7 hrawng  kan um. Cumi ah zatek (percentage) in kan ṭuat asilen Khristian cu mipum tambik kan si. Cumi cu la tahrat in mi hrekkhat cun, ‘Thuthangṭha sim a ṭul nawn lo, Jesu Khrih rundamnak thuthangtha  cu leitlun ramkip ah thlen a si lo zo’ an ti. Asinan, hihi rinhmang le puhmawh ding suanlam thilthu a si. Cuih leitlun mipum Billion 7 sungah cun million 700 hrawng hi mi piangthar felfel an si ding ti ih ṭuat a si ih, cule billion 3.1 hi zumlotu thuthangṭha thlenbannak sung ih um an si. Cun, Billion 1.4 hi a hmin men ih Khristian, nuntak ih Jesu thawi pehzawmawknak nei lo an si. Cule, Billion 2.84 hi thuthangṭha vawi khat te khal a thei hrih lo, rundamnak thuthangṭha a thlen ban hrihlonak ih um an si. Duhdawtmi unau, ṭhaten vawn ruat hman nang le kei in Pathian thu ngaithlak kan ning kan ti rero laiah vawi hnih khatte khal rundamnak thuthangṭha thei hrih lo khizat khi kan leilungpi ah an um lai ho khaw! Hihi kan leilung pi ih minungpawl a tufang kan dinhmun a si tikah zumtu le Pathian hnaṭuantupawl hin rawngbawlhna pehzawm le thuthangṭha sim, karhzaiter, missionary thlahsuah, peknak thawi  ramthar lam nawr hi kan va ṭul tak em! Kan ṭuanvo kan hlen ti in zumtupawl hi kan daithlang pang maw aw? Second tin, minute tin, nahzi tin, nitin , kartin le kumtin siarcawk ruallo mipi thihnak thlanmual le hremhmun ah an liam rero ruangah, runnak thuthangṭha thawi runsuahnak a rak co hmaisatu-zumtupawl hin nasa sin in Pathian hnaṭuannak ah kan tha kan caktersal a ṭul. Simtu in duhdawtnak thawn cawllo le catlo  in lo sim uh si. Petu khal in nasa sinsin le tam sinsin in Pathian ram hrangah pe uh si. Thlacamtu in Bawipa ih hnenah misual pawl thinlung sangka awnsak ding le, thuthangtha simtu pawl Thiang Thlarau thawi thuam khat ih cutin nunnak thuthangṭha a si dan vekih simsuak thei dingah daithlang lo in thlacam uh si. Calai hmang in siseh, zuknung le mai tlin dandan in thuthangṭha a thei hrih lo hnenih Jesu’i duhdawtnak thu simsuah hi Pathian ih rundamnak a co hmaisatupawl ih kan ṭuan vo a si. Sibawi ṭha kan theih hmanah kan innhnen le rualpi hnen ah zamrangte ih kan sim bangin, kumkhaw nunnak pe theitu umsun Jesu ih thuhla hi dam lo le thah ding ih an hruaimipawl hnenah khulfung lo in sim cio uh si ziangahtile a thei hrihlomi tampi an um lai ruangah. 

4).        Jesu’i Thupek a Si Ruangah

Jesu in thupek ropi  zetmi ‘mi phun hmuahhmuh dungthluntu ih tuah ding’  thu in pe. Cumi  cu zumtupawl ih kan hna thupibik le damsan ding khal a si. Hi thupek ropi hi Matthai 28:19-20 , Mark 16:15 -18 , Dungthluntu 1:8 le John 20:21 pawlah kan hmu thei. Cun, hi thupek hi Jesu in a thuneihnak thawi in pek mi a si. Fiamthu le ti luamlam menmen ih in fial mi a si lo. Lohtheihlo le tu rori ih zumtu zate in kan tuah tengteng ding ih thupek in pekmi a si. Kan phur ah siseh, phur lo ah siseh, a remcan ah siseh, remcan lo ah siseh, kan tuah tengteng dingih thupek in pekmi a si. Mark sungah cun Jesu in leilung khuazakip ih fehsuak ding le miphun hmuahhmuah hnenih thuthangṭha sim dingah thupek in pe. Cun, Matthai cun kan fehsuah ih thuthangṭha kan sim lawng si lo in, miphun hmuahhmuah kha Khrih ih dungthluntu ih kan va tuah ding tiang kha in sim. Hihi tuisan ih Kristianpawl in kan ṭul tuk mi a si in ka thei. Piantharnak tiang lawng Pathian thu kan sim awk hi a rak tawk lo. Midang simsawng theitu, kaihruai theitu le Khrih dungthluntu pitling an si tiang thuthangṭha kan simnak hmang ih rundamnak a rak cohlangtupawl kha thinfual, taima le duhsaknak thawn kan fingkhawi peh vivo a ṭul. Cule, Tirhthlah lam ah cun kanmai piantharnak hmun le ram ihsi rori in thuthangṭha sim thawk dingah in fial. Dungthluntu tambik cu Galilee peng mi si hmansehla, Thlarau Thianghlim an hnenih a rawng thlen tikah an umnak hmun Jerusalem ihsin Khrih ih palai ṭha, theihpitu ṭha ah an cang. Khawitawk hmun le ram ah a tufangah kan um ti a thupi bik lo. Pathian kan tawnnak hmun le ram ihsi Jesu Khrih ih thupek thlun in midang kha dungthluntu ih va tuah sawng vivo ding kha kan ṭuanvo le thupek kan dawn mi a si. Cun, John lamah cun Jesu in  Pai thuneihnak thawi thlahsuah a sivekin zumtu pawl cu a hnaṭuan dingah a thuneihnak thawi, a thiltitheinak thawi thlahsuah kan si thu in sim. Curuangah, Pathian ram hrangih thuthangṭha kan sim ah siseh, rawngbawlnak a phunphun kan neih tikah dodalnak, relsiatnak le harsatnak phunphun kan tawng ding. Asinan, cuicanah zumtu in kan cinken ringring dingmi cu Jesu ih thuneihnak thawi kuatsuah le thlahsuah kan si ti hi a si. Cuih a thuneihnak thawi thlah mi kan si ruangah a thutiam bangin ziangtik can khalah Amah in in umpi ringring ruangah ṭihphan ding zianghman a um lo (Matt. 28:20). Kan nunah siseh kan thih ah siseh Bawipa’i ta kan si. Ahmin ruangih kan tuar a si phei ah cun kan phulo laksawng a si sawn. A thupek thlun in miphun kim dungthluntu ih kan tuah hlan lo cu kan mission a cem hrih lo ti thei in daithlang lawi ṭuan ding le thatho takih ṭuan ding hi kan mawhphurh, thupek khoh  kan dawnmi a si.

Thukharnak

Hi a tlunih kan tarlan mi zumtu in ziangruangah thuthangṭha kan sim tengteng a ṭul timi hi cing keng ringring in kan pumpak nunnakah cawl le daithlang thei kan si lo ti hi kan zaten a thar in thei cio uh si. Zumtu note kan si aw, upa pitling kan si ah maw, pumhlum ih Pathian hnaṭuantu kan si ah maw, lenglam ih nufa cawm ih hnaṭuan kan si ah maw, zung lam ih hnaṭuan le ziangvek hnaṭuan  nei kan si khal len zumtupawl ih kan damsan le nunsan pakhat lakih a thupi zet mi cu thuthangṭha phuansuah le mikip dungthluntu ih tuah hi a si. Pathian in ṭuan theinak cantha in pek laiah hin ‘ziang zawn in ha Bawipa hman in duh?’ ti ah Pathian ih hman theih ding ah pumpe aw in kan cantha mannei bik in hmang cio uh si. 

Pastor Henry vl Hmangaih