Kan miphun hmakhaw thirnak ih a hnar kaitu pawl:
1. Kohhran Hruaitu le rawngbawltupawl
Thil pakhat khat kan tuah ding tikah kan mipi hi an thupi tuk lawm mam. Mi pakhat in ruahnak le fimnak nei khal sehla, a thluntu, a tuahpitu le a ṭuanpi mipi an um lo ah cun a hlawhtling dah lo ding. Curuangah mipi pawl hi an pawimawh tuk law law. Cumi tlunah, kan mipi pawlih World view (hmuhnak le khawruahnak) thleng thei tu um sun cu hruaitu le rawngbawltupawl kan si. Miphun duhdawtnak lungthin thawn ka ngan vekin asiartu khal in cu lam hawi ih in siarsak ding ka beisei. Kan miphun dinsuahnak le hmakhaw sialtu khal kohhran hruaitu le thuthang ṭha simtu pawl kan si. Mipi pawl cu hruaitu in kan hruai dandan in an feh a si. Cuti a si ruangah kan miphun chin ti mi khal hi kan dinsuah theinak dingah cun kan mah hruaitu le rawngbawltupawl lungkhat ih kan feh tlang lawng in a cang thei mi asi. Pastor, Evangelist le Kawhran upapawl hi nitin deuh thaw ih kan mipi thu sia, thu tha a zirhtu kan si. Kan miphun ih hmailam cu kan kutah a um ka ti duh. Pathian in kan liangparah a ṭhum a si. Kan calai le kan nunphung in pek mi kilkhawi thuhla khal hi kan mai mawrhphurh a si. Curuangah kan miphun a hloh lo le kan ṭhanlen (progress) vivo theinak dingah cun kan sayapawl in hma in hruai rori kan ṭul a si. Miphun veinak thawn kan rel ta cengceng cu tu ah Falam ti mi le Lai ti mi kan hman rero ih kan miphun fehdan khal kan hmu thiam ko ding. Kan chin state hmanah kan fate deuhdeuh a si hi the!. Cuti a si ruangah thu kan sim le kan mipi kan hruai tikah politics rel ciam co a ṭul lo ih nan kan ṭawng kam suakah kan nih ‘Laimi’ lolen ‘Falam mi’ (ti ih bi tak ih ) kan ti ai ah khan kan nih ‘chin mi’ ti hlir hi hmang sawn sela tui hnu kum hra ah cun kan mipi pawl hrangah miphun hrang damnak (liberation) a va si zik ciang em!. Nan, saya le rawngbawltupawl in miphun thu rel le ngaihven hi Setan hmuh in kan hmu, kan hmang duh lo a si ah cun ziangtik hmanah kan mipi in thuthup kan hmuh mi hi an hmu ban dah lo ding. Hruaitu ṭha pakhat cu nu zakhat thawn an tluk aw a si.
2. Tlangcabawm tawlreltu- moderators le Thuthang suahtu kan rinsanmipawl
Kohhran hruaitu, pastor le Evangelist pawl vekih pawimawh le kan miphun hruaitupawl pakhat lakih a tel ve mi cu kan “ Tlangcabawm tawlreltu-moderators le thuthang, cabu a suahtu pawl nan si”. Ṭong dang in kan rel asilen “calai ih cangvai pawl” nan si. Thu tintian a la khawmtu le mipi siar theih ih thehdartu kan si ruangah kan mipi pawl ih mit le hna kan si. Lam dik an zawh theinak dingih lam hmuhtu meisa (meifar) kan si. Kan casuah mi le cathlah mi tinte’n chin miphun ti lawng in ngan, ko aw sela ziangtluk in kan miphun hi kan cak in kan ṭhang so ding!. Cuti, kan chin calai in kan mipi thinlung le nunnak a ciah neh leveten kan kawtlai ṭongkam le biakawknak khalah chin ti mi in ram a kauh deuhdeuh ding ih kan miphun cu pumkhat in cak zet in Pathian le unau dang pawl hrangah tiang kan parsuak ding a si. Tlangcabawm a tawlreltupawl, ca angantupawl, thuthang a suah tupawl le cabu a suahtupawl hrangah kan miphun hmailam khawthlirnak mit nei in ca kan ngan, kan suah thiam a va ṭul lawm mam em!.
3. Kan musician, hlaphuahtu le singers pawl
Kei hi thu le hla lamih mah tawkte ih tui le phur mi ka si ve ih, kan miphun thu le hla ah kan ṭhangso vivo ti ka hmuh hin ka lungawi ngaingai. Kan musician pawl khal an thinlung a kau in kan singerpawl thazang an pe zet ti ka hmu vivo ih ka lungawinak a zual sinsin. Hi mi ah kan mipi pawl ciahneh thei emem tu pawl lakih telve mi cu kan hlasaktupawl(singers) le musicians (Awnmawi tumtupawl) an si. Kan nih hla lam a ngainatu khal hin miphun hmakhawr thlir thiamnak mit thawn hla phuah, sak vivo sehla kan miphun in a dam pi ding ti hi ka ruah san. A liam cia ih kan rak tuahzo mi pawl cu a liam cia a si ih kan hmailam hrangah a liam cia zoh phah in kan thlir thiam ding a thupi zet. Kan Chin state ṭawng neitu kan sivekin kan hla phuah khalah miphun lam hawi a si ah cun “ chin” ti mi hi “ lai” ti mi ah hmang tam tum vivo seh la ti ah ka sawm aw duh fawn. Ka sim zo vekin “ lai “ ti mi hi ka hua a si lo, kan miphun hmailam khawthlirnak mit saupi thawi ka zoh tikah “Chin” ti mi hi kan pumkhatnak le dinhmun ṭha in thlen theitu um sun a si ruangah sawn a si.
4. Zirhtu-tlawngsaya/mahpawl
Zirtu saya pawl cu kan nun in sertu pawimawh bik lakih pakhat nan si. Kan miphun hmailam khawthlirnak thinlung saupi nei cia in kan fa le hnenah “ Chin” ti mi hi kan tuh awk thiam a pawi mawh zet in ka hmu. Kei ka hngilh thei lo mi cu ka nauhak phun hnih khat te ka si lai ih kan saya/sayamah pawl ih in rak zirhmi hrekkhat pawl kha an si. An mah pawl ruangah tui ni tiang mai miphun seherhnak le lainatnak lungthin hi keimah ah a um ringring. Tu ah an mah cu ka hmuh banlonak kua le ram ah an um nan in rak sim mi le zirhmipawl cu ka nun in sersuaktu pawl ah an cang ta riai e. Curuangah kan zirhtu saya/mahpawl khal in miphun duhdawtnak thianghlim khal hi kan tlawngta pawl hnenah Ro bangin roh thei vivo nung la aw.. a va sunglawi zik ve ka ti!.
5. Fimthiamnak a zir rerotu tlawngtapawl.
Kan miphun hmailam hruaitu ding cu tui ni ih tlawngta pawl hi nan si. Kan miphun in kan lo thlir ih , Pathian kutneh le ropitnak kan miphun hmang ih tleu tertu si dingah nan u le pawl in kan lo hngahfâk nan si. A thianghlim mi miphun duhdawtnak le hmailam khaw thlir thiamnak mit thawi nan zir vivo ding ka sawm aw duh a si. Tui ṭum ih ka thupi thawi peh par aw khal in “ chin” ti mi hi tu ih sin tlawngta khal in hmang uar vivo se la cu len khua a rawng rei cun lungrual ten kan hmang tlang thei ding.
Thunetnak:
A liamcia mi kan can vawn zoh kirsal in, kan pupa pawl cun hriamnam thawn ram an nawr in an ram le miphun an kilveng. Asinan, a tui kan ni san cu cuvek si nawn lo in fimthiamnak le thluak lamih cangvaih can a si kan ti khal len a sual tamtuk lo men thei. Hi a tlun ih thu “ kan miphun hmakhaw thlirnak mit” ti mi thu thawi peh par aw khal hi a hlawhtlinnak cu kan zate ṭanrualnak parah a ṭhum aw mi a si. Keimah lawng le pawl pakhat lawngih tuah theih mi thil a si lo, kawhhran hruaitu, pastor, rawngbawltu, calai lamih cangvai, zirhnak lamih hna a ṭuantu, tlawng a kai rero tu le kan mipi, kan zate’i ṭanrualnak lawngih cangsuak thei mi a si. Hi a tlunih duhthusam le sunmang pawl hi mai bulpak ṭanghma sialnak um riai lo le kan miphun kalsiam a ṭhat sinnak beisei ih ngan a si ti in theih sak ka duh. Kan lungrual ih thu khat vua in kan feh thei a si ah cun a tak ih kan tuah thei mi a si. Midang do le ngaih lo a ṭul lo, kan mah le mah kan pumkhatawk a ṭul a si. Kan miphun ih hmailam cu kan zate liangparah a ṭhum aw aw. A pawimawh cuang kan um lo ih a pawimawh lo deuh khal kan um lo. Kan zaten kan pawimawh thluh a si. Tui ih sin kan zaten, kan miphun thu thawi pehpar aw ih kan sinak kan relawknak ah “Chin” ti mi hlir kan hmang a si ah cun tui hnu kum 5-10 kar lakah cun kan miphun cu “ Chin” ti in leilung pumpuluk in in thei ding. Nan, kan nih hi daitei um ih kan siatral tiang kan hngah cun kan tlai ding ih kan sir awk a sawt nawn lo ding…
No comments:
Post a Comment