Kan miphun in Cabu suah/ngan dingah in ko.- 2008

Aizawl synod book room ah ka cabu “Kan tuar pawh a phal ve asin!” ti mi ka vawn ret ih, cutin an cabu pawl khal ka zoh rero. An cabu cu innpi ah a khat ih cui sin brach tinah tu le tu an kuat suak leuh leuh, Cabu ṭha tampi siar ding an nei ka hmuh tikah ka thinlung in ka daw zet hai. A rei hlanah Tahan ka rawng tlawng ih, cutin kan book room pawl ka vawn leng kual, Tahan Presbyterian Bookroom ah ka lut hmaisa ih cutin, Baptist bookroom, Revival Baptist office le  mizo pawl book room khalah ka leng. Kan chin cabu a um mipawl pakhat hnu pakhat ka zoh i ka lungawi tuk lawm mam , nan lehlam ah cabu a mal tuk cun ka ning  a hangter in a zur ter .  Cabu cu Bizu tum lem lo khat hrawng lawng ka hmuh tikah,   kan chin mi hin aw cabu kan suah ciam co a ṭul thlang ti mi in neih ter ih cutin ka thinlung in Pathian le kan miphun hrangah cabu suah ding in ka tim lam aw ve rero. Cun, khatlamah kan scholar rual pawl le mifim pawl ka thinlung ah an lang ih, khawiah si an kutsuak hi a um hai ding ti ah thu i ruat ter ciam co.

Ka theihsual  lolen, tui hlan kum 20 -30 karlak hrawng ih  kan chin state dinhmun vawn zoh kir sal tikah, Kan mifim le mithiam suahnak cu atui Chanmari tlawng (Falam Khawpi) ih si khin a si. Chin state ih um mi sak lam thlang lam ih kan mifim/zirsang hmaisapawl cu khi tawk ih si  ṭheh khi a tambik an si tin kan sim khal len kan tisual tuk lo men ding. Culakah, kan nih Chin ṭong a hmangtu le aneitu cu mi ih upat,  fim le thiamnak lam khalah rinsan mi kan si.

Cui sin atu kan san vawn zoh sal seh la, kan chin ṭawng a hmang tu lakah hin zirthiamnak lamah Doctorate degree a ngah tu hi mi 20-40 karlak hrawng cu kan um zo ka zum. Cule kum tin religious degree  B.th, M.Div, Th. M, Dr le secular degree B.A. M.A. Dr. a ngah tu hi mi 20-40 hrawng hrang cu kan si ka zum. Cutin, zir le thiamnakah Pathian thlawsuah dawng in nitin kan ṭhang vivo. Alungawi um in Pathian hnenah lungawi thu sim rero ding kan si.

Asinan, khatlam ah khawiah si cui kan mifim le cathiam rualpawl cu an um thluh?. Kan miphun le Pathian ram hrangah ziang si an ṭuan?. Hrekkhat cu Bible tlawng saza , Evangelist, Pastor,, kohhran upa, vengsung hruaitu, miphun hrangah a pum pe aw tu, calai lam a ngaihsaktu, hla lam a phuah le saktu, ṭongkhun le nunphung lam a ngaihsaktu le adangpawl ti in mah le theitawkin ṭan kan la cio ko. Cupawl in theihtawp an suah vivo nak zarah kan miphun le calai in ṭhansoh lam a pan vivo. Nan, kan thlencin hi a niam zet lai ti cu a fiang. Ahleice in calai siar ding ka nei mal tuk lai hi ningnatnak a si. Kan fanu kan fapa in kan chin calai siar ding an neih lo tikah mi calai an siar ih kan calai sawn riangri an hlut lo lawng siloin an siar thiam nawn lo cu teh!

Tlangcabawm vawn siar tikah kan mithiam sang pawl ih kuthnu siar ding a malzet lai. Tlangcabawm cu a holam tuk kan ti maw? Maw lo len calai lam hi ka misa lem lo kan ti maw?. Lolen kan calai hi buaipi le ngaihsak a ṭul lo/ a tlak lo  kan ti sawn ?. Kan mifim le heroes (pacang ṭha) pawl khawi ah kan um thluh? Kan calai le miphun in kan lo thlir in in thlir ringring.  Kan calai nan nih pawl in nan ngan lo ah zo in si ngan in siar nawn ding. Atu nang le kei can ti mi kha a si thlang lo ding maw? Lehhnu ti mi cu siatralnak le hlawhsamnak tawh an si.

Cutin kan tul mi cu, Ci le vai lam a thiam kan doctor rual in “Harhdamnak lam thu le hla” tla kan zapi siar theih in in hawn hlawm uh la ziangtluk hna sunglawi kan miphun hrangah a si ding!. Capoh a thiam mi le thuanthu lam a uar pawl in, calai in hawn ngansuak sela, rotling kan miphun hrangah ziangvek quality  asi khal len a sunglawi tuk. Coka (Innsang) lam thu a thei in rawl hmeh tuahdan le rawl suan dan ti in cabu rawn ngan vivo seh la, kan nupawl khin ziangtluk an sawrbawk ding, a zuar khal a har lo ding. Kan theologian pawl in Mirang cabu ṭha le an mai theih mipawl kha kan ṭong ten cabu in hawn suah sela ziangtluk kan mipi in an ṭhathnem pi ding!, Loram le thlaicin dan a thiam agricultural le forest department lam thiam pawl in ziangtin thlaci kan cing ding tivek lam cabu tla hi rawn ngan se la, mipi hnenah za ah za kan khawng cia zo, hlawhtlinnak hlir in in hmuak. Sum le pai kilkhawidan le sum tuahdan ti vek lam tla hi cabu kan ṭul tuk mi a si. Nu le pa thuhla, innsang thu le hla, ram duhdawtnak thu le hla, fala le tlangval duhdawtnak thu le hla, ngan ding mi tampi kan nei lai. Hi pawl hi kan mipi in a tu rori khalah an hman thei mi a si. Kan fimthiamnak ziangtin kan mipi kan hlawm ve ding ti hi calai tui group mail ih a ngan rero le a zingzawitu pawl in kan ti a cu thlang lo maw?.??, Zovek mi na si khal len Pathian in danglam hleice in nangmah si ding ih a lo sermi na si ruangah, na tuah thei mi kha midang in an tuah thei lo khal a si thei , cun, midang ih tuah thei mi vek cekci  kha nang khal in na tuah thei lo a si men thei. Kan gifts leh talent a dang aw thei. Nan, cu tin kan mah le phurrit Pathian le miphun hrangih kan neih cio mi kan ngansuah tikah mipi hrangah vitamin ABC vekah a cang a si.  Kan miphun le calai in tu ah in ko re ro  Ziangtin nang kan mifim le upa, Pathian thu thiam le zirsang, mino le cazir lai pawl hi challenge a si mi hi kan sawn ding?.  O le AW ih buai ciam co kha step khatah kai in ziang cabu nang na let, na ngan, tu na tawlrel rero, mipi pawl ziang in hlawm cing ding ti mi theih a va cak um tak em!. Tu kumah ziang cabu pawl si kan chin ṭong in suak ding, sum le pail amah zo le pawl an ṭang, theih a va cak um ve! Atu kei “ Ca Pakhat ka let rero lai”. . Kum khat ah cabu pakhat tal suah cih thei lo khal len suah cing thei ding in nei ringring thei se la a va sunglawi awm ve! .Sumpai kan neih lo khal len let, tuah, ngan pawt mai sela, cule lamzin Pathian in in sial sak vivo ding a si.

Aw.. a si…,Chin Cabu hi kum khat ah bu 30 hrawng tal hi suak vivo se la, ziang tluk kan ṭhang so sinsin ding. A tu ih kan M.Div, rual ih si thawk in maw lo len kan zaten, cabu rori suah ding in calai lam atui hmuahhmuah hi ṭan la sela, ziangtluk in cabu ṭha kan ir awm ih suak kan nei sal ding!. A tu ih mi el thiam le kam nal taktak  kan khua le ram, le pawl sungih a um mi khal hin thlilak lawngah master buai ngah lovin, cabu suah ding rori in hram vawn thawk se la, kan miphun le calai cun ṭumsuknak cu a phum hlo ding ih, hmasawnnak, cangkannak le miphun hnget khoh ah in thlen ding a si. “Cabu a suahtu cun a Pathian, miphun hrangah le  tefa hrangah san mureng in thu a sim a si”.