Kan miphun in kan ṭul mi Date 11/7/09

1. Mifim miphun duhdawtnak neitu.

            Kan ram le miphun in a tlaksam zet mi cu mifim miphun duhdawtnak taktak a neitu a si. Asilen miphun duhdawt lo kan um maw ti aw se la, kan zaten kan duhdawt kan ti cio ko ding. Cun, a hman khal a hman fawn. Nan, kan thinlung ih kan vei le seherh, kaa ih thazang kan pek awk le sumpai kan thawh lawng hi a tawk nawn  lo ka ti nak a si. A si,  kan thei tawp in kan miphun le ram hrangah kan  ṭuan ko e, nan hi hnakih nasa in kan ṭuan thei cio a cu ka ti duhnak sawn a si. Mifim ti hinah ih ka ti duhmi cu Pianpi thluak le ruahnak sang BA, MA neitu lam si lo in zirthiamnak ih ngah mi Dr lolen zirnak sang neitu kan mifim pawl ka ti duhnak a si.  Kan ruahnak le theihnak, kan zirmi le theihmi a kau tuk nan, kan tlaksam hrih mi cu kan miphun hrangah kan hmang mal lai hrih. Ṭhimnakah, cabu siar ding kan ṭong in kan neih mal lai tuk. Kan upa lungfim hmaisa le zirnak sang neitu pawl in kan theih mi le kan hmuhmi pawl kan ṭawng rori ih siar theih in cabu in suahsak ding hi mipi in kan thlir ringring . Mirang ca le miphun dang ca in cabu ṭha ṭha kan suah thei mi hi a sunglawi tuk lawm mam, nan a tawk hrimhrim lo, hringtu na nu/ka nui ṭawng a hmangtu kan u le nau hnenah kan calai te rori in kan hlawm ve a ṭul a si. Hi hna cu hna sang le sunglawi tuk a si ih, mi hmuahhmuah ih tuah theih le ti theih mi a si lo. Cun, zirnak a nei lo le a thiamlo mi rori va tun theih khal a si fawn lo. Zirnak a neitu, theihnak a neitu nangmah le keimah rori in atu in kan thawk a ṭul. Thimnakah hi tivekin.. Kan medical doctor rual in harhdamnak cabu, kan theologian rualin theology lam cabu, Historian lamin History thuanthu  le ngan theih mipawl hmuahhmuah, Thlarau lam ṭhanlennak cabu, Love story, Coka lam, Innsang lam, thlaici thlakdan lam, thianfainak lam, hmuhnak lole khawthlirnak lam, miphun duhdawtnak… cabu rori in kan sualsuah ding hi a cu tuk lo maw.?. Kan mifim le rinsan mi in cabu ṭha ṭha ngan in hma in hruai lo ah zo in saw kan chin calai in cabu rawn suah ding! Tu kei Thlarau lam, Thuanthu le cabu ṭha kan ṭawng ih lehlin lam in ka thawk rero zo a si… Nang, kan mifim le cathiam, rinsanmi kan miphun in in ṭul tuk thlang ti kha hngilh hram hlah… Nang le kei a tu ih kan ti lo asilen, kan hmailam calai le miphun cu a ṭhan a ṭhuan awp ding a si.

2. Thusimtu miphun duhdawtnak neitu

            Kan nih chin miphun hi Pathian in in cawisang ih thusim thiam le Pathian mihman taktak kan sungih sin an suak vivo hi thlawsuah sunglawi tuk a si. Ṭhahnem ngainak le duhdawtnak thawn hmai khal nawr vivo uh si. Cun, hi mi zawn te ah ka rel uar duhmi cu thuthang ṭha a simtu in miphun duhdawtnak kan rel uar a tul in ka thei. Mitampi cun sunglam thlarau lam kan uar nasa ih kan thlarau hrang ti rori in kan ruahnak le thusim khal culam kan bat nan, cu cu a tawk lo in ka hmu.. miphun duhdawtnak le taksa pumhlum  duhdawtnak lam khal kan rel uar a ṭul tuk in ka thei. Thusimtu cu ziang thei lo mipi hruatu kan si ih.. kan thusim mi le zirhmi vekin mipi an um a si. Thlarau lam lawnglawng uar in kan sim a silen taksa ruangpum lam an thlahtlam thei, cun taksa lam kan uar tuk khal a silen thlarau lam nun an dawngdah thei fawn. Cuvek in kan zirhnak thuthlun in mipi an feh ruangah kan thusim mi ah miphun duhdawtnak lam khal hi nei ding in kan sim rori a ṭul in ka thei. Israel miphun hruaitu kan Bible sungih kan hmuhmi hruaitu kamsang pawl khi  zoh sela, thusimtu an si men lawng si lo in mipi hnen ih miphun duhdawtnak a zirhtu rori an si. Pathian an miphun in an dungtun cun Pathian nunsimnak an tawn ding thu sim uar tu an si. Bulpak pakhat lawng uar men lo in a mipi zaten an Pathian thei ding le miphun duhdawt ding hi an zirh uar mi a si. Hi mipawl kan thei ringring cing in ziangruangah kan nih thusimtu le zirhtu pawl hin kan mipi pawl le member pawl hnenah Pathian ih in pekmi kan miphun duhdawt le ngaisak ding in kan sim/zirh aw  dah lo tuk ? Kan mah pawl hi kan miphun aiawh tu le mawrhphurhnak a neitu kan si. Thusimtu miphun duhdawtnak lungthin a nei tu aw… kan va ṭul tak em!

3. Tlawngta miphun  duhdawtnak neitu

            Cangantu pakhat cun hitin, “ Tui sunih mino pawl hi thaisun ih miphun le ram hruaitu an si” ti ah a rak ti. A dikzet in ka thei.. Tu ni ih mi aa te, mi no te, zianghman ih kan ruah lo mi pawl hi kan hmai reilo te ih kan miphun, kohhran le ram in hruaitu ding an si. Cuti a siruangah an pawimawh tuk lawm mam ti hi nu le pa in kan theihsak a ṭul. Hi can ah kan miphun duhdawtnak thinlung nei ding in kan zirh ding hi nu le pa ih kan mawrhphurh a si. Leitlun ih Bible a million tel rak theih darhtu le Manipur Bible rak let hmaisabiktu Rochunga pu Daite cu  a nauhak le tlawng a kai lai ih sin a pa Pu Chawnga in an miphun Hmar duhdawt ding rori in a rak zirh tikah an miphun hrangah a hawng pitlin tikah a engsuak men lawng silo in miphun tampi hrangah Bible thlentu mi ropi ah a cang ta riai. Nu le pai mawhphurh a va sang tak em!! Na zirhmi le na sim mi pawl kha na fanu/fapa hrangah sui mankhung le sialkiringcing hnakin an sunglawi sawn. Cuvek thotho in mino fimthiamnak a zir rero tu khal in mai miphun duhdawtnak le seherhnak thinlung kan neih hi a va pawimawh tak em!.. Ziangvek le zovek mi kan si khal len kan miphun ih hmailam cu nangmah le keimah ih parah a ṭhum aw ringring a si. Mi no miphun duhdawtnak thinlung a neitu mi paziat tui ni ah  kan um???. AW… kan ram in a lo ṭul, a lo ko, a lo hai tuk, ṭih le khur in kan zam se mai ding maw si?. Teuh lo mai ti hi kan chorus si se la a va duh um em! Na ti thei mi a um asilen tu ih sin Bawipa’i in pekmi kan miphun tundin le remṭhat hna ṭuan ding in tuang tim aw cio uh si law..

4. Lothlo mi miphun duhdawtnak neitu

            Kan chin buh le rawlte hi a thaw tuk lawm mam ka ti. Kum kan vawn vuai ih, rawlthar le thlaithar hawn ei tla hi cun kan taksa khal hin a ngaih tuk!. Kan lo thlaici thlak mipawl khal hi cahnak vitamin in an khat hai a si ding... zing zan Anhleh ei khalah kan cak ṭhel ṭhel. Cutin, kan chin pa lothlo ih ei hawltu pawl khal hi kan ram le miphun duhdawtnak kan neih uar vivo a cu in ka thei. Ramsungah ka um ih ram neitu ti men a ngah lo, kan ram le miphun cu kan tuahnak le sehernak in kan lan ter tengteng a ṭul. Ziangtin kan miphun duhdawtnak kan lang ter ding ti asilen-vengsung le innhnen bawm aw tawn in , u le nau sawmdawl aw tawn in. Nuhmei/ farah zohkhennak le thlawmngainak thu le hla hi kan khawsung le lohma cio ah kan langter a ṭul a si. Hi mi zawnah hin Khawthlir mino pawl hi ka uar in pawrhtlak an si in ka thei. An khua ah hin KYA(Khawthlir Young Association) ti mi an ding ih cupawl cun kumtin KYA day an hman lawng silo in thihhloh le ruangzawng, mithi men le tarcak lo sawm dawl zawn ah an thlawmngai ngaingai a si. Culawng hman siloin, kan chin lam a phunphun leng le val rual in sumtual rawnah an puai tin ten an langter/show ringring a si. Cuvekin, u le upatnak thinlung le thuawihnak thinlung khal an nei zet. Hi vekin lothlo ih a umtu khaw tin in mai veng le khua cio ah miphun duhdawtnak, u le nau veinak, sehernak , tlawmngainak nei ding in kan zirh awk vivo a thupi.. a si.

5. Nu le pa miphun duhdawtnak nei

            Nu le pa hi fate hrangah cun kan lei hmuh theih pathian nan si ih nan thupi tuk lawm mam! Ahleice in fale thlarau nu le miphun duhdawtnak lungthin sim le zirh thu ah kan mawhphurhnak a sang zet. Zovek mi aa te khal in kan ngai mi le kan cinken ringring mi cu “ ka nui thu in sim ṭheu mi/ ka pa’i thu in cah mi” ti hi a si. Harsat mangbang kan tawn can khalah kan kiangah an um lo khal len kan thinlung in kan hlam ṭheu. Cutin, an ṭongkam le induhdawtnak biazai pawl cu kan nun in a cing ringring. Kan fale hi kan khuhneh lo hmang kan ti lai ah an nun hmun thum ih ṭhen ih hmun khat cu kan mai zirhmi le tidan cawng an si. Cuti asi ruangah nu le pa in kan miphun thu hla, kan miphun kan duhdawtnak khal hi kan fale roh ta vivo ding kan si. Riahsiat um za a simi cu nu le pa tampi cun kan fale hi miphun duhdawt ding in in zirh dah lo… cuvek ngaingai in miphun duhdawtnak le seherhnak nei lo kan pung deuhdeuh. Kan cem kan hlohral lonak dingah cun nule pa in Isreal pawl tidan cawngin  kan nunphung, kan thu le hla hi khawi khua le ram kan thlen khal asilen kan fa le pawl upat, ngaina le thei ringring dingah kan zirh awk nat sat a ṭul. Cun, nu le pa kan mah rori khal in kan miphun kan veizia le kan seherh zia hi kan fa, rual le midang hnen khalah kan sim sawng awk vivo khal a thupi. Miphun duhdawt ding le vei dingih zirhawknak hi zirnak sual a si hrimhrim lo, kan ti ding le kan hman rori ding ih thil thupibik lakih pakhat a si ziangruangah tilen na miphun a hloh cun nangmah khal na hlo tel cih asi. Na miphun a dam len nang khal na dam ve.. na miphun a sun/cemral cun nangkhal rei nangmah ten na ding thei lo ..

6. Mino miphun duhdawtnak neitu

            Ka lungawi zet mi cu a tu kan canah mino miphun duhdawtnak nei kan pung vivo hi a si. Kan mino Pathian duhdawt le miphun duhdawt hmun tin ah kan ther aw ferfer thlang ti ka hmuh tikah kan miphun in dam lam kan pan sal ti ah ka ruat ih ka lungawi zet. Cumi ah a thupi mi cu Lungrualnak le theihthiam awknak thuktak neih a si. Zo khal a pawimawh hleice kan um lo ih cuvek in zokhal a pawimawh lo hleice khal kan um lo. Kan zaten a kil ih lung thupi vek thluh kan si.  Kan miphun le ram dinsuahnak dingah cun kan cahnak le kan thiamnak hmunkhatah kan sawrkhawm thiam a thupi. Zovek mifim kan ti mi khal hin aatnak an nei ih, cuvek in mi aa kan ti mi khal hin fimnak te an nei ve. Ka tuah vek ciah ciah in zohman in ka ti mi an ti thei lo men thei. Cuvekin mi ih tuahvek cekci in kei khal in ka ti thei lo ding. Ziangah tilen keimah si ding ih sersiam le nangmah midang siding ih sersiam kan si ruangah a si. Nan, cui kan bangawklonak le kan thiamnak cu huatawknak le zokzetawknak, nautakawknak ah hmang lo in kan sawtpi sawn nak dingah kan hlawm aw a si ah cun keimah tei ka tuah theilo mi le nangmah tei na tuah thei lo mi kha kan tuahsuak thei ding a si. Ka lo ṭul ih nangkhal in in ṭul ve. Cuvekin , mino fimnak le thiamnak a neitu, ram le miphun a veitu kan zaten kan cahnak le theinak fingfing sawrkhawm in a nungmi Pathian rinsan in kan ṭuan tlang vivo a si ah cun kan miphun in damnak a hmu ding a si. Thil dang hmuah hmuah hnakin kan mah sung kan thupi bik a si. Sungkua innsang tin a fel cun kohhran khal a fel mai, nan sungkua khal a fel loh cun kohhran khal a felfai thei ngaingai lo… Mino pawl in kan miphun le ram duhdawtnak thawn… ke kan kar vivo- innsangah, kohhranah le lenglam cangvaihnak ah a cu tuk lawm mam a si. Tu ih sin cuvek in kan tuah asilen, kan miphun hrangah tampi kan tuah thei lai a si….

Aw.. Chin mino, Chin mino, ṭang ṭenṭo

Varparh Arsi in hmai in hruai,

Kan hrangah vangar khal an khuang ruangro thlang,

A reilo ding kan miphun damnak le dinsuahsalnak