Bible ih in sim mi Jonah ih thuanthu na ruah tikah ziangha na thinlung sungah um ṭheu? Mitampi cun Ngapi lole Ngapi thuanthu ti men tla in an ruat. Asinan, Jonah ih thuanthu hi phuahcawp mi men si lo a ngaingai ih a um mi a si. II Siangpahrang 14:25 cun “Amittai fapa profet Jonah” ti rori in a ngankhum. Jesu khalin Matthai 12:39-41 sungah Jonah ih thu a sim thotho. Jonah cabu hi Pathian in duhdawtnak cabu a si, ziangtluk mi famkimlopawl a duhdawtzia ngannak cabu a si. Ṭawng dangin kan ti asilen John 3:16 simfiangnak, “ Pathian in leitlun mipawl a duhdawtdan” le thupek ropi “ miphun hmuahhmuah cu ka dungtluntu ah va tuah uh”(Matt.28:19) a si.
Jonah bungkhat(1) sungih sin a thupi zetmi Pathian ih duhdawtnak hrampipawl phunli (4) kan zir thei: (1) Pathian ih duhdawtnak cu amah in a taw a thawk (2) Pathian in mipi a duhdawt (3) Pathian ih duhdawtnak cun mi a dawi thlun (4) Pathian ih duhdawtnak cun huham a nei, mi nun a danglam ter.
Pathian ih duhdawtnak cu amah in a thawk
Zo hman ih fial le ngen ruangah silo in aduhdawtnak ruangsawnah Pathian in misual pawl lamah ke kar a thawk. Jonah 1:1-3 kan zoh tikah Pathian in Kamsang Jonah cu Nineveh, Assyria khawpi ih thusim le an sualnak ih si sir ih a lam hawikir sal dingah a fial. Jonah in Pathian thu a ngai maw? Ngai lo! Jonah 1:3 cun, “ Sikhalsehla Jonah cu Pathian hnen ihsin tlan dingah Tarshish khua ah feh a tum. Joppa khua ah a vung feh ih cutawkah Tarshish feh ding lawng pakhat a hmu. Lawng man a pek ih BAWIPA ih hmuh ban lonak Tarshish khua ih feh dingah lawng parah cun a kai” ti ah a ti.Pathian thu thlun hnakin Jonah cun Pathian ih fiallonak lamzin sawn- ram a lennak ruangih hminthang a a si mi Tarshish a pan. Pathian hnenih sin a tlan hlo. Tarshish ti mi cun mai duhnak thinlung, mah le mah rinsanawknak le hngalnak a hmuhsak. Nangmai duhnak sawn hrilih Pathian ih lo kawhnak na thlun lo tinten mah le mah rinsanawknak sualah le hngalnak sualah na pil ṭheu. Tarshish lam maw Nineveh lam na naih deuh? Na nun in khawilam a pan ti mi hi a thupi tuk lawm mam. Jonah bangin, Pathian thu kan ngailo leveten, thlarau lamah kan nun a ṭum suk ṭheu.
Pathian ih duhdawtnak cu mipi duhdawt hi a si
Pathian cun mi famkim lopawl a duhdawt ih Jonah le kan mah vekte hmangih a duhdawtnak cu mifamkim lo leitlun mipawl hnenih sim le zemsuah hi a duh. Kan mah hmang in a duhdawtnak cu kan duhdawtmi parah siseh kan huatzet mi par khalah siseh lansuah ter ding a duh. A duhdawtnak cu a mi pawl feh tlang ih lansuah ter a duh. Pathian in Jonah cu Nineveh khua ih feh ding ih a fial tikah, Jonah in Nineveh mipawl kha a duhdawt hai lo, Pathian ih duhdawtnak co tlak an si lo a ti ih a feh duh lo, an mah a hua. Cuvek mi kan nih teh kan si maw? Mi pakhat khat duhdawt a har kan ti tikah, duhdawt ngaingai si lo duhdawt vekih lanawk ter cu a hman lo kan ti. Nan cuhnakih a sual sawn mi cu mi pakhat khat duhdawt hi a dik a si ti kan thei na keukeu ih kan duhdawt lo sawn hi sual nasa sawn a si. Duhdawt ding ih phurnak kan neih tuk lo khal len Pathian ih thu hi thlun ding kan si cule duhdawt theinak phurnak khal in in thlun cih ding. Hi mi hi “ phurnak a thlen hlanih cangvaihnak” ti khal in kan ti thei. Kan lakih zumtu mi tampi cu tui niah Jonah bangin Pathian ih duhnak lamzin -Nineveh ah feh loin a duhlonak lamzin -Tarshish thleng zik zuak zo kan tampi ziangah tilen kan phurnak(feeling) kan thlun ṭheu ruangah a si. Kan phurnak cu ziangtluk sangkhal sehla Bawipa ih duhnak a si lo ah cun Tarshist lam kan pan ti ai a si. Nan kan phur tuk lo khal asilen Bawipa ih duhnak a si ti thei ih ke kan kar tikah phurnak khal Bawipa in mi a pe cih fawn.
Pathian ih duhdawtnak cun mi a dawithlun
Tisuar le thlisiar hmang in Pathian in Jonah a dawithlun. Cumi cu a duhdawt ruangah a si, “ Asinanin BAWIPA in thlipi nasa zetin a hranter ih tifinriat parah cun tilet maksak a tho ih an lawng cu a kuai theh zik. Lawng hnaṭuantu pawl an thin a phang ngaingai ih an khawzing hnen ciar ah heh-le-heh ti ah thla an cam ciamco. Cule an lawng zaang seh ti ah lawng thilri tampi tidai sungah an hlon. Culai ah Jonah cu hnuaita khan ah a rak itthat”(Jonah 1:4-5). Zumlotu pawl an khawzing pathian pawl ko ih an ṭah rero lai ah Jonah cu hnangam zetin cui tisuar le thlipi hrang lakah cun a it that cu teh!.Cuvekin, tui ni ah Christian a ti aw tu mi tampi khal thlarau lamah hnangam zetin kan it that! Ziang ruangah hi lawm man vansiatnak kan parah a thleng, zo ih mawh a si ti ah camcawhfung an zuk ih Jonah ih parah a tla ta riai! Jonah cu an tho ter ih cule thu an sut. Cutikah Jonah in thudik a sim: “ Hebru mi ka si ih tifinriat le leilungpi a tuahtu vancung Pathian BAWIPA a betu ka si” ( Jonah 1:9) ti ah a ti. Cui thu cu an theih tikah “Lawng hnaṭuan pawl cun an ṭih sinsin” (Jonah 1:10).
Jonah 1:11-13, “ Cule annih in, “ Thlisia dai dingah ziangtinso kan lo tiding?” ti ah an suut. Ziangahtile thlisia cu a zual deuhdeuh! Cutikah Jonah cun, “ Tidai sungah i hlon uhla thlisia hi a dai ding. Hitiih thlisia nasa zetih a hran hi keimah ih ruangah a si ti ka thei,”a ti. A tawp a tawpah cun Jonah in a mah ruangah vansiatnak an tong ti kha a thei fiang ih a mah ih tuahmi ruangah a parah mawhphurh a um ti khal a thei. Lawng mawngtu pa a puh lo, lawng a to sual thu khal a rel lo. A mah le mah a zoh aw ih, tlan hloh a tum nawn lo!
Pathian ih duhdawtnak cun huham a nei, nun a danglam ter
Anetnakah cun lawng hnaṭuantupawl cun BAWIPA an ko ih , Jonah cu tipi sungih an thlak leveten tilet le tisuar pawl khal a reh cih (Jonah 1:14-16). Pathian ih duhdawtnak in lawng hnatuantupawl nun a danglam ter ih Pathian nung Bawipa an biak lawng si lo in an lawng khal cu Pathian biaknak hmunah a cang cih! Jonah in amah ruangah ziangkim an tuar ti mi mawhphurh a lakih , tlan hloh a tum nawn lo leveten Pathian in khai hmun lala ah a hmang, cuvek in kan hlawhsamnak le palhnak pawl khal a hnenih mi hruaitlen nakah Bawipa’n a hmang thei a hnenih kan kirsal tik tikah. A duhdawtnakin Bawipa in Jonah cu a ruun, “ BAWIPA in Jonah dolhtu dingah ngapi a fial ih Jonah cu ngapi pum sungah ni thum le zanthum a um. Jonah cun ngapi pum sung ihsin BAWIPA a Pathian hnenah thla a cam” (Jonah 1:17; 2:1). Asinan, Ngapi in Jonah a keu/thial lo! Hi mi hi Jonah a hmaisabik a thlacamnak a si.
Pathian ih duhnak lamzin le Amah ih sin nan thlan hlo rero a si hmanah Jonah a dawithlun vek khan a lo dawithlun vivo ding ziangahtile a lo duhdawt tuk lawm mam! Na tluk rilhbahnak le na hlohsan nakih sin lo ṭhangharh tertu ding ah thlisia le tilet sumzing pi na nunnak ah a thlen ter thei. Cuvekin, tilet le tisuar na tlunih a ra thlen tikah zo dang hman puhmawh aw hlah. Nangmah le nangmah zoh aw lohli aw la, ziangruangah si hivek hi kan cang, a cang ti mi kha theithiam ding in thlacam aw. Nangmah ruangah a si ti na theih leveten daithlang in um men hlah, ka mawh ti thei in na palhnak le sualnak ih sin zir thar sal aw. Na ngamnak thlaam ih sin tlansuak aw la, Bawipa’i duhdawtnak ṭaangsungah kir sal loh li aw.
James 1:2-4 cun, “ Ka u le nau tla, hniksaknak a phunphun nan tawn tikah lungawinak hlirah ruat uh. Ziangahtile, nan zumnak hniksaknak cun tuarfainak a suah ti nan thei. Nan famkim ih , nan tlamtlin thluh theinak dingah tuarfainak cun ṭuan famkim sehla, cuti cun zianghman nan tlasam lo ding,” ti ah a ti.
Duhdawtmi unau, nangteh khawi lam na pan? Nineveh lam maw Tarshish lam?
Pathian in lo thlawsuah hramseh!
No comments:
Post a Comment