Monday, June 27, 2011

THUPEK ROPI IH HMUITINMI LE CHIN RAM KHRISTIAN- Part 1



Thupek ropi ti ih kan theih larzet mi cu Jesu’n a thawhsal hnu ih a dungthluntu minung hleikhat pawl hnenih a thucah ta mi hi a si. Kan Bible ah hin Jesu’n a dungthluntupawl vawithum hitivekin thupek ropi zet a pek thu kan hmu thei. A hmaisabik a pekmi cu Mark 16: 14-20 ah kan hmu thei. Cuhehah, Mathai 28: 16-20 khalah fiangsin in kan hmusal. Cule anetabik a langnak cu Dungthluntu 1: 8 ah a si.
A tlunih Bible kan tarlanmi hmaisabik Mark ih thuthangha ti ih kan theih mi hi Thuthangha pali ( Four gospels) kan ti mi ah cun ngan hmaisabik mi a si ti ah Bible lam thiampawl cun an ti. An ngan can hi AD. 50-6o[1] karlak hrawng a si. Hitin Mark cun a ngankhum, “ Cui hnuah rawl ei ih an to laiah a thluntu hleikhat hnenah a lang. A thawhsal hnu ah mi hrek in an hmuh thu a thluntu hleikhatpawl in an zum lo ruangah, an zumlonak le an lungruhnak kha a kawt hai. Cule, anih in an hnenah, “ Leitlun khaw zakipah va feh uh la sersiam mi tinkim hnenah thuthangha va sim uh. A zum ih baptistma a cotu cu rundam a si ding. Asinan a zumlotu cu thiamlo coter a si ding.” ( Mark 16: 14-16) ti ah a ti. Hi tawkah Mark in thupizet ih a sim mi cu thuthangha va sim uh ti hi a si. awngdang in kan sim a silen fehsuak ih thuthangha sim le phuandarh hi a thupit ter bik ti ai a si. Cun, an zum asilen a zumtu cu thiam coter an si dingih an zum lo asilen thiam lo an co ding thu khal a rellang.  Cule, a zumtupawl kha Baptistma co ter ding an si zia thu khal a simfiang tel.
 Cun, kan Bible catlang dang Dungthluntu 1: 8 ah khal hitin ngankhum a si, “  Asinan Thlarau Thianghlim nan parih a rung thlen tikah huham nan ngah ding. Cule Jerusalem khua ah, Samaria ram hmuahhmuah ah le leilung tlun deng tiangin ka thutheitu nan si ding,” ti ah a ti.  Dungtluntupawlih cangvaihnak hi 62- 70  AD[2] karlak hrawng ih ngankhum mi a si. Hi catlang thuthawi pehpar aw in mitampi in kan simsual heu a bang ka ti. Dungthluntupawl kha Thlarau Thianghlim an parih a rawng thlen leveten anmah le khua cio ah kirin thuthangha an sim thawk. Mai innsang ah kirin lole mai innsang ihsi thawk in thuthangha sim ding ti, hi Bible catlang ihsin kan la tlangpi in a lang. Asinan, naihsawn in Dungthuntupawl hi kan zoh asilen a tamsawn hi cu Galili pengsung in an si ti thu Bible ah fiangten kan hmu thei (Matt 4:18-20; Mark8:29-33;Luke22:31-34; John21:15-19;Acts2:14-41;Acts 10:1-11:18) . Asinan, Thlarau Thianghlim in an khah leveten, a langte sungih an umnak hmun Jerusalem ihsin thawkin thuthangha tlangaupi ding sawn kha Jesu’i cah ta mi a si. Mipiangthar kan si leveten kan innsang ihsi va tan kherkher ding a silo, cuhnakin kan piantharnak hmun le ram ihsin thuthangha ausuahpi hi kan thawk sawn ding a si.
Hitawk ih kan Bible catlang in a sim uar mi cu thuthangha va sim, hmun tinih  aupi lawng asilo, kan thuthangha ken mi milin kan nun khal a um ding ih cule mi in kanmah kha in hmuh le theih tikah “ Khrihih thutheitu” lole “ Khrih theihpitu” kan si ding. awngdang in kan sim asilen Khrih ih dungthluntu kan si kha an thei ding ih cule Khrih ih dungthuntu ti ih kawh khal kan si fawn ding.


[1] D.A. Carson  & Douglas J. Moo, An Introduction to the New Testament ( Grand Rapids, Michigan; Zondervan, 2005) P. 183.
[2] Carson, An Introduction to the New Testament, P. 296.

No comments:

Post a Comment

ZIANGRUANGAH JESUH LEITLUN AH A RUNG TUM?

Preached on 21, Dec, 2016                   By Rev. Henry vl Hmangaih Tu zan ah kan lak ih pakhat khat hi interview lo tuah sehla zia...